Uppeldi og menntun - 01.07.2014, Blaðsíða 111

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 23(2) 2014 111
anna-lind PÉturSdóttir
MenntaVíSindaSViði HáSkóla íSlandS
Uppeldi og menntun
23. árgangur 2. hefti 2014
Innsýn í einhverfu
Sigríður Lóa Jónsdóttir og Evald Sæmundsen (ritstjórar). (2014).
Litróf einhverfunnar. Reykjavík: Háskólaútgáfan. 417 síður.
Um miðbik síðustu aldar lýsti Leo Kanner fyrstur einhverfu á fræðilegum vettvangi.
Síðan þá hefur þekking á fyrirbærinu aukist verulega. Einhverfa var lengi vel talin
stafa af óheppilegum uppeldisháttum foreldra, einkum móður, en nú er almennt
viðurkennt að um taugaþroskaröskun sé að ræða. Umfang einhverfu og alvarleiki ein-
kenna eru álitin liggja á rófi frá lítt hamlandi yfir í alvarlegri fötlun. Þrátt fyrir mikinn
áhuga á einhverfu hérlendis, sem endurspeglast til að mynda í fjölda lokaverkefna um
efnið við háskóla landsins, hefur lítið birst hér á prenti, svo að Litróf einhverfunnar er
kærkomin viðbót. Ritstjórarnir, Sigríður Lóa Jónsdóttir og Evald Sæmundsen, starfa
ásamt öðrum höfundum á Greiningar- og ráðgjafarstöð ríkisins. Bókin er „hugsuð
fyrir foreldra, ættingja, einhverfa fólkið sjálft, þá sem tengjast einhverfum í starfi,
framhaldsskóla, neðri stig háskóla og aðra sem hafa áhuga á einhverfu“ (bls. 12; blað-
síðutöl hér á eftir vísa til Litrófs einhverfunnar).
Lýsing á bókinni
Bókin skiptist í 24 kafla í átta hlutum. Þeir spanna allt frá sögu einhverfu og grein-
ingarviðmiða til íhlutunar og velferðar. Fyrsti hluti bókarinnar, Saga einhverfu, skiptist
í fjóra kafla sem allir eru skrifaðir af Andreu Katrínu Guðmundsdóttur félagsráðgjafa
og Evald Sæmundsen, sálfræðingi og sviðstjóra rannsókna á Greiningar- og ráðgjafar-
stöð ríkisins. Fyrsti kaflinn, Sögulegt ágrip, gefur yfirlit yfir sögulega þróun einhverfu-
hugtaksins í fræðilegri umfjöllun og greiningarviðmiðum fjölþjóðlegra flokkunar-
kerfa. Þar er einnig reifað hvernig kenningar um orsakir einhverfu hafa breyst frá
því að einblína á tilfinningalegan vanda innan fjölskyldna yfir í að leita orsaka eink-
um í líffræðilegum þáttum. Annar kafli bókarinnar, Einhverfa á Íslandi, er einkar
áhugaverður þar sem fram koma nýjar upplýsingar um sögu málaflokksins. Sagt er
frá þróun greiningar- og meðferðarþjónustu frá 1970 og fjallað um fræðslu og rann-
sóknir á einhverfu eftir að Greiningarstöðin tók við málaflokknum árið 1997. Þriðji