Uppeldi og menntun - 01.07.2014, Blaðsíða 16

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 23(2) 201416
Við erUm fámenn þjóð
Menntarannsóknir
Rannsóknir innan Menntavísindasviðs hafa beinst að íslenskum veruleika og kennar-
ar sviðsins hafa tengst náið og haft áhrif á starfsvettvanginn og stefnumótun í mennta-
og uppeldismálum þjóðarinnar. Þeir semja námskrár, skrifa kennslubækur og starfa í
ótal nefndum og hópum á vegum ráðuneyta, sveitarfélaga og félagasamtaka. Í sam-
ræmi við stefnu Háskóla Íslands erum við á Menntavísindasviði meðvituð um ábyrgð
okkar og skyldur við íslenskt samfélag. Við erum í forystu í menntarannsóknum hér á
landi og ábyrgð okkar er mikil en niðurstöður þeirra rannsókna geta haft veruleg áhrif
á skólastarf og menntastefnu þjóðarinnar.
Á undanförnum árum hefur verið mikil gróska á ýmsum sviðum menntarannsókna
þó að sumir telji að sviðið og rannsóknarvirkni starfsfólks standist ekki samjöfnuð við
rótgróin rannsóknarsvið. Við erum til dæmis borin saman við Heilbrigðisvísindasvið
sem hefur áratuga reynslu af því að taka þátt í stórum alþjóðlegum verkefnum og
vinnur rannsóknir sínar í samstarfi við sterka aðila eins og Landlæknisembættið, Ís-
lenska erfðagreiningu og Hjartavernd. Menntavísindi eru fremur ungt fræðasvið og
margar greinar innan sviðsins eru að stíga sín fyrstu skref í rannsóknum. Svið eins og
tómstundafræði, félagsmálafræði og þroskaþjálfafræði eru tiltölulega ný fræðasvið
alls staðar í heiminum. Þetta eru ný rannsóknarsvið og að mínu mati eru þar sóknar-
færi.
Það er eitt af stóru verkefnunum hjá okkur á Menntavísindasviði á næstu árum að
sækja fram í rannsóknum. Fjármagn til sviðsins er ákvarðað með svokölluðu deili-
líkani þar sem meðal annars er tekið mið af fjölda nemenda (þreyttum einingum) og
rannsóknarstigum starfsmanna. Ég lít jafnframt á það sem skyldu okkar að stunda
rannsóknir og skapa nýja þekkingu á fræðasviðinu. Starfsnám í háskóla á að byggja á
rannsóknum og gagnrýninni greiningu og það er afar mikilvægt að rannsóknir snúist
um íslenskan veruleika.
Ég hef lagt áherslu á það sem sviðsforseti að styðja rannsóknir á sviðinu. Allir þeir
sem vilja eiga að geta fengið aðstoð við rannsóknir sínar í gegnum Menntavísinda-
stofnun. Það er hins vegar ekki nóg að þessar áherslur komi frá stjórnendum. Það
þurfa allir að bera ábyrgð, ekki bara á sjálfum sér heldur líka á öðrum. Ég tel hlut-
verk rannsóknarstofanna mjög mikilvægt í þessu samhengi. Þar eiga prófessorar og
reyndari rannsakendur að leiða starfið og fá með sér þá sem óreyndari eru. Þetta hefur
meðal annars tekist hjá RannUng og Rannsóknarstofu í fjölmenningarfræðum þar sem
unnið hefur verið að alþjóðlegum rannsóknum með víðtækri þátttöku akademískra
starfsmanna og doktors- og meistaranema.
Fimm ára kennaranám
Breytingin á kennaranámi var lögfest með nýjum lögum árið 2008 og með reglugerð
árið 2009. Ákvörðun um fimm ára meistaranám fyrir kennara var að mínu mati mik-
ið framfaraspor. Menntun og störf kennara er sá þáttur sem mest áhrif hefur á gæði
skólastarfs. Það er því nokkuð ljóst að umbótum í menntakerfinu verður ekki við kom-
ið nema með góðum kennurum. Kennarastéttin þarf á virðingu að halda og ég vona