Uppeldi og menntun - 01.07.2014, Blaðsíða 70

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 23(2) 201470
erfið hegðUn nemenda
miðaða stuðningsáætlun var 38% samanborið við 25% almennra kennara. Loks fékk
rúmur fjórðungur sérkennara oft stuðning frá sérfræðingum í hegðunarstjórnun eða
atferlisgreiningu en einungis sjötti hver almennur kennari. Þessar niðurstöður benda
til þess að sérkennarar fái meiri stuðning en aðrir kennarar en þó kom ekki fram mun-
ur þegar spurt var um sérfræðinga utan skólans; einn af hverjum tíu kennurum sagð-
ist oft fá stuðning frá þeim (Westling, 2010).
Mikilvægi stuðnings við kennara þegar tekist er á við erfiða hegðun kom fram í
rannsókn Ingvars Sigurgeirssonar og Ingibjargar Kaldalóns (2006). Starfsfólk skóla
taldi skort á utanaðkomandi stuðningi sérfræðinga vera einn meginvandann við
kennslu nemenda með hegðunarvanda, á eftir of litlu fjármagni og geðrænum vanda-
málum nemenda. Ákall um aukna faglega ráðgjöf mátti greina þegar starfsfólk skóla
var spurt hvað væri nauðsynlegast að gera til að hægt væri að koma betur til móts
við börn með hegðunarvanda (Ingvar Sigurgeirsson og Ingibjörg Kaldalóns, 2006). Í
rannsókn á starfsháttum grunnskóla fannst rúmlega átta af hverjum tíu fagmenntuð-
um starfsmönnum samstarf kennara og stuðningur stjórnenda skipta mjög miklu máli
fyrir góða hegðun nemenda (Anna-Lind Pétursdóttir, 2013; Rúnar Sigþórsson o.fl.,
2014). Rúmlega níu af hverjum tíu starfsmönnum þóttu sérfræðingar innan skólans
gegna mikilvægu hlutverki við að stuðla að góðri hegðun nemenda en rúmlega þrír
fjórðu töldu sérfræðinga utan skólans mikilvæga í því sambandi (Anna-Lind Péturs-
dóttir, 2013).
Mikilvægi stuðnings samstarfsfólks birtist ekki síst í því að hann getur dregið úr
hættu á kulnun (Greenglass, Burke og Konarski, 1998). Kennarar sem fá lítinn stuðn-
ing frá samstarfsmönnum eru líklegri til að upplifa einkenni kulnunar en þeir sem
fá stuðning (Burke og Greenglass, 1995). Einnig sýndi rannsókn meðal bandarískra
kennara að agamál og skortur á stuðningi skólastjórnenda var ein af meginástæðum
fyrir skertri starfsánægju og uppsögn (Ingersoll, 2001). Fram kom í íslenskri rann-
sókn að því meiri hvatningu og stuðning sem kennurum fannst þeir fá frá skólastjórn-
endum, foreldrum og samkennurum, þeim mun ólíklegri voru þeir til að sýna merki
um kulnun (Anna Þóra Baldursdóttir og Valgerður Magnúsdóttir, 2007). Langtíma-
rannsókn meðal grunnskólakennara í Kanada sýndi að álagsþættir í vinnuumhverf-
inu, svo sem skortur á stuðningi, komu fyrst fram í tilfinningaþroti hjá kennurum
(Greenglass o.fl., 1998). Jafnframt kom í ljós að fyrirbyggjandi áhrif stuðnings í starfi
voru mismunandi eftir kyni. Meðal kvenkennara dró stuðningur samkennara úr lík-
um á tilfinningaþroti en hjá karlkennurum jók stuðningur stjórnenda og samkennara
upplifun kennaranna á árangri í starfi (Greenglass o.fl., 1998). Svipuð áhrif komu fram
í rannsókn meðal kennara í Bandaríkjunum þar sem stuðningur stjórnenda hafði mest
áhrif á starfsánægju kennara, og réð síðan mestu um það hvort kennarar hygðust
halda áfram í starfi (Tickle, Chang og Kim, 2011). Í rannsókn á líðan kennara hérlendis
kom einmitt fram að hrós og stuðningur frá skólastjórnendum og samstarfsfólki var
meðal þess sem kennurum fannst mest hvetjandi í starfi (Anna Þóra Baldursdóttir og
Valgerður Magnúsdóttir, 2007).
Stuðningur frá vinnufélögum skiptir sérstaklega miklu máli þegar vinnuálagið er
mikið. Þetta sýndi rannsókn meðal kennara með innan við þriggja ára starfsreynslu í
Kanada. Þar reyndist vera skýrt samband milli minni félagslegs stuðnings í vinnunni