Helgafell - 01.04.1944, Síða 117

Í DAG OG Á MORGUN
99
og tímaritsins American Mercury. Paul Palm-
er, scm nú er orðinn ritstjóri R. D., birti iðu-
lega í ritstjórnartíð sinni við American Merc-
ury greinar eftir „hinn gáfaða fasista" Law-
rence Dennis. Dennis er nú ákærður fyrir
landráð. En Eugene Lyons, alkunnur andstæð-
ingur Sovétn'kjanna, hefur tekið við ritstjórn
American Mercury.
Það cr því engin furða, þótt Readers Digest,
„úrvalið f vasabrotinu", kappkosd að koma
sér upp vasaútgáfum af sjálfu sér í öðrum
löndum.
BÆKUR í ÞÝZKALANDI ÁRIÐ 1943
Eftir fregnum að dæma virðist ekki vera
urn auðugan garð að gresja í þýzkum bók-
menntum síðastliðið ár. Fátt virðist vera gefið
út af bókum, sem almennan lesanda varðar.
Þó er í bókaskrám getið einnar bókar, sem
virðist ætluð til þcss að vekja vorkunnláta
Þjóðverja til umþenkingar um hin sorglegu
örlög Islands, samanber titilinn: „Verrat an
Thul, das isldndische Schicksal" eftir Louis
von Kohl. Enginn innlendur höfundur virð-
ist skara fram úr, jafnvel ekki að vinsældum;
Knútnr gamli Hamsun sat að sölumetum á
árinu. Merkilegt má þykja, að út kom í
Þýzkalandi s. 1. ár skáldsagan Þrúgur reiðinn-
ar eftir Steinbeck og leyfð var sala á sviss-
neskri útgáfu á Mission to Moscow eftir
Josefh Davies, fyrrum sendiherra Bandaríkj-
anna í Rússlandi. Gátan er þó auðráðin; þýzk-
um lesendum er ætlað að meðtaka í hinni fyrr-
nefndu ádeilurnar á auðvald Bandaríkjanna
án frekari bollalegginga, en hin síðarnefnda
á að vera sönnunargagn um samspil Gyðinga
auðvaldsins og bolsévíka báðum megin At-
lanzhafsins. — Bækur um hernaðarefni virð-
ast einkum vera ætlaðar unglingum og eru
flokkaðar samkvæmt því. — Ur Die Zeitung.
KVIKMYNDIR
EIGUM VIÐ AÐ STOFNA FILM-
MENNTAFÉLAG?
Svo spyr Roger Manwell í hinni ágætu bók
sinni FILM (Penguin 1944). „Engin ástæða
er til þess að láta það undir höfuð leggjast“,
svarar hann sjálfum sér, og rekur því næst þá
starfsþætti, sem hann telur, að slíkur félags-
landi.
Hér á íslandi væri ekki vanþörf þvílíks
Hér á Islandi væri ekki vanþörf þessháttar
félagsskapar. Menningargildi kvikmyndanna er
naumast svo vanmetið nokkurs staðar á byggðu
bóli sem hér á landi, bæði af sýnendum og
sýningargestum. Félagsskapur til bóta á þessu
gæti starfað hér með margvíslegum hætti, en
vcrkefni hans yrðu nokkuð önnur en annars-
staðar. Fjölmennt félag, með deildum úti um
land, gæti stuðlað að vali listrænna og fræði-
andi mynda með þvf að gerast áskrifandi að
vissum fjölda ákveðinna myndsýninga gegn
tiltcknu árgjaldi félagsmanna. Fræðslustarfsemi
um almennt gildi kvikmynda og gæði ein-
stakra mynda gæti haft mikil áhrif. Vafa-
samara er, hvort félagið ætti sjálft að standa
að myndatökum hér á landi, enda er nú ný-
stofnað íslenzkt félag í því skyni. Óhjákvæmi-
legt yrði, að slík samtök beindust gegn því,
að ejnokun sérréttindamanna á kvikmyndasýn-
ingum héldist lengur en orðið er, enda virðist
nú sem menn séu hættir að skiptast um það
mál eftir pólitískum sjónarmiðum. E. t. v.
gæti orðið til bóta í bili, að allur innflutningur
á filmum yrði settur undir opinbert eftirlit. Tvö
stórfelld verkefni önnur yrði félagið að taka
að sér. Annað er að ryðja kvikmyndum braut
út um sveitir landsins. Óvíst er að aðrar aðgerð-
ir yrðu árangursmeiri í bili til þess að fá unga
fólkið til að una sér í sveitunum. Ríkisframlög
í þessu skyni væru fyllilega réttmæt. — Hitt
verkefnið er að beita sér fyrir því, að fslenzkur
texti verði tekinn upp við allan þorra kvik-
mynda. Þetta er (ásamt útgáfu íslenzkrar al-
fræðiorðabókar!) eitthvert brýnasta þjóðernis-
mál vort um þessar mundir. Treystist alþingi
ekki að leggja fram fé í þessu skyni, ef þörf
krefur, er hæpið að við höfum ráð á því að
heita menningarþjóð, og allra sízt að vera
sjálfstæð nútímaþjóð. — Málið verður rætt
nánar hér í Helgafelli, og orðið er laust um
það hér í tímaritinu. Mestu skiptir nú í fyrstu,
að mönnum verði ljóst, hvílík nauðsyn er á
menningarfélagsskap af þessu tagi. M. Á.