Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2005, Side 151

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2005, Side 151
RETÓRÍK MYNDARINNAR sem hún stendur fyrir í sögu mannsins, vegna þess að sú tegund vitundar sem ljósmyndin hefur að geyma er sannarlega án fordæmis“ (bls. 158). Tengsl ljós- myndarinnar við raunveruleikann eru einstæð, þótt Barthes haldi því fram hér að við verðum að draga úr hugmyndum um töffamátt ljósmyndarinnar. I síðari umfjöllun sinni um ljósmyndir í La chambre claire má sjá tilfærslu í átt að skil- greiningu á þessum töframætti, þetta tengist þeirri tilfærslu í átt að sjálfstjáningu sem finna má í síðustu bókum Barthes. I umræðu um kóðalausu boðin segir hann: „Þegar enginn kóði er að verki verða boðin minna vitræn vegna þess að kóðinn virðist grundvalla tákn menn- ingarinnar í náttúrunni. Þetta er án efa mikilvæg söguleg þverstæða: Aukin tækni í upplýsingamiðlun (sérstaklega mynda), skapar fleiri leiðir tdl þess að dul- búa tdlbúnu merkinguna undir yfirskini viðtekinnar merkingar" (bls. 160). Hann ræðir hvemig myndir vísa tdl ákveðins orðaforða, orðaforða sem er persónu- bundinn, en einnig tdl mismunandi orðaforða sem sami einstaklingur getur haft. Og hann bendir á að ,,[þ]essi sameiginlegi vettvangur merkingaraukandi tákn- miða er hugmyndafræðin, sem hlýtur að vera einstök fyrir tdltekið samfélag og sögu, sama hvaða merkingaraukandi táknmynda samfélagið grípur til“ (bls. 162). Retórík myndarinnar er samkvæmt Barthes sérstök vegna þess að hún er bund- in við sjón ffekar en heym, en hún er ekki óvenjuleg að því leytd að hún fjallar um formleg tengsl milli eininga. Hann er því í þessari grein á slóðum strúktúral- ismans í greiningu á „formlegum tengslum milli eirúnga“, en áherslan á merk- ingarauka menningarinnar og hugmyndaffæðinnar hefur ekld síst orðið til þess að ljá kenningum hans mikilvægi í allri umræðu um sjónmenningu og menning- arfræði. Gunnþórunn Guðmundsdóttir Samkvæmt fomri orðsifjafræði, ætti orðið „mynd“ [fr. i?nage\ að tengjast orðstofninum imitari. Þannig emm við allt í einu komin að rót vandans sem táknffæði mynda þarf að takast á við: Getur hliðstæð framseming („afritið") myndað raunvemleg táknkerfi en ekki aðeins einfalt samsafh tákna? Er hugsanlegt að til sé hliðstæður „kóði“ - ekki aðeins stafrænn? Við vitum að málvísindamenn vísa algerlega á bug að öll hliðstæð sam- skiptd, allt ffá „tungumáli“ býflugna tdl „mngumáls“ látbragðsins, getd talist tdl mngumála þar sem þau byggjast ekki á tvöfaldri skipan mngu- málsins, þ.e.a.s. þau em ekki gmndvölluð á samsetningu staffænna ein- inga eins og fónemin. Málvísindamenn em ekki þeir einu sem efast um málvísindalega eiginleika myndarinnar; sú óljósa skoðun er algeng sem telur að í nafhi einhverrar goðsögulegar hugmyndar um Lífið felist and- 149
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188
Side 189
Side 190
Side 191
Side 192
Side 193
Side 194
Side 195
Side 196
Side 197
Side 198
Side 199
Side 200

x

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar
https://timarit.is/publication/1098

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.