Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2006, Blaðsíða 6

INNGANGUR RITSTJÓRA
notfært mér það sönnunargildi sem ljósmjmdiimi er ætlað til
að afhjúpa það, eða að reyna að sýna ffam á hvemig ljósmyndir
ljúga, að þær segi ekki sannleikann, heldur tjái menninguna.1
Eitt af verkum Boltanskis (Les Lycée Chases, 1987), sem hér birtast
nokkrar myndir úr, byggist á mjmd sem hann fann af útskriftarhópi úr
Chases-menntaskólanum í Vínarborg 1931, menntaskóla gj'ðmga sem
var lokað stuttu eftir að myndin var tekin. Boltanski tekur hvert andht
fyrir sig og stækkar þau þar tdl þau verða allt að því óþekkjanleg og beinir
sterkum ljósköstumm að þeim sem skyggja í raun á myndina ffernur en
upplýsa. Hann lætur engan texta fýlgja með til skýringar, heldur stillir
myndunum upp með læstum kössum, sem virðast geyma einhvers konar
menjar, eða með stöflum af fötum sem minna óþægilega á fatabunkana í
útrýmingarbúðum nasista. Boltanski rannsakar ekká hvað hefur orðið
um krakkana á mynduntun því hér er ekká unnið með sagnffæðilegar
staðreyndir, heldur hugmyndir okkar um helförina, ímyndir hennar og
arfleifð. Verk hans minna líka á að myndin sjálf- hluturinn - fær oft stöðu
helgigrips. Þær myndir sem Boltanski safnar og tekur til handargagns
hefur einhver átt; þær hafa haft merkingu fyrir einhvern, þær hafa verið
eins konar arfleifð fyrir einhvem.
Verk Boltanskis höfða því til minnis og sögu, án þess að vitna bein-
línis um ákveðnar mixmingar eða tiltekna sögulega atburði. Þetta á
einnig við um hitt verkið sem myndirnar em fengnar úr, Monuments: Les
enfants de Dijon (1985), þar sem haun notar skólamyndir af óþekktum
börnum sem hann skapar úr miunismerki. En notkun hans á orðinu
,momunent‘ er tvíbent, því hér er enn alls óljóst hvað mirmismerkið
stendur fyrir. Við vitum ekkert hvað orðið hefur um stúdentana úr
menntaskólanum en getum gert okkur í hugarlund hver örlög þeirra
flestra urðu; myndirnar fela í sér ffamtíðardauðann sem á mótsagna-
kenndan hátt hefur þegar átt sér stað. I þesstun tveimur verkum re\mum
við að finna framtíðina, dauðann og vitneskju um dauðann í andhtunum.
Ljósmyndir sem sagnffæðilegar heimildir er meðal viðfangsefna
greinar Liz Stanley sem fjallar um lestur sem túlkun á heimildum for-
tíðar. Greinin byggist á Adinningarfýrirlestri Jóns Sigurðssonar 2006
sem fluttur var á Þriðja íslenska söguþinginu sem haldið var í Háskóla
Islands í maí það ár. I greininni nálgast Stanley þau greiningar- og þekk-
ingarfræðilegu álitamál sem felast í túlkun heimilda um liðna tíð gegn-
4