Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2006, Síða 134

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2006, Síða 134
MAGNÚS FJALLDAL era þær eimmgis yfirvarp illskunnar í formi ódæðisverka, manndrápa og styrjalda, og hér skírskotar Halldór Laxness vafalítið til hetjudýrkunar nasista og annarra illvirkja sem í'gegnum aldirnar hefur leitt ofbeldi jdir heiminn. En hetjur og hetjuhugsjónir era hluti af stærra samhengi; þær þjóna undantekningarlaust þeim sem völdin hafa, hvort sem það era konungar á 11. öld eða einræðisherrar á þeirri 20., og þessi tengsl era eitt meginstefið í Englandsþætti Gerplu. Þannig má segja að þessi þáttur skáldsögunnar (og raunar aðrir kaflar hennar sem gerast erlendis) beini sjónum lesandans stöðugt að samanburði við nútímann eins og hann blasti við um miðja síðustu öld, þótt sögumaður verksins láti hvergi að því hggja. Þorgeiri Hávarssyni hefur alltaf verið ljóst að hetjudraumar hans muni seint rætast í landi sem engan kóng hefur, og í 21. kafla sögunnar hleypir hann heimdraganum og heldur utan. Eftir sldpstrand og daufa vist meðal örsnauðra og sjúkra munka á Irlandi heldm Þorgeir kappi til Englands, þar sem allt logar í ófriði, og gengm til liðs við víkingaflokk Þorkels háva. Þótt Þorgeir komi sjálfúr lítið við sögu í Englandsþætti Geiplu er hann gerðm að áhorfanda að miklum atbmðum sem þar era að gerast. I Fóstbræðra sögu kemur England ekkert við feril Þorgeirs, svo að ekki varð stuðst við atburðarás hennar í þessum þætti Gerplu. I þessari stöðu gat Halldór því valið um að láta skáldskapinn einan ráða ferðinni eða flétta inn í hann sögulegum heimildum, og hér valdi hann síðari kostinn. Fyrir rúmum tveimur áratugum gaf Helgi J. Halldórsson söguna út með skýringum og tilvísunum í heimildir sem víst mátti telja að Halldór hefði stuðst við. I Englandsþættd bókarinnar nefnir Helgi aðeins Henns- kringlu og Emka annálinn (The Anglo-Saxon Chronicle), en bætir svo við að höfundur hafi „víðar viðað að efhi“2 án þess að tilgreina nánar hvert það efiú sé. Mér vitanlega hefm ekki að öðra leyti verið þallað um heim- ildanotkun Halldórs í þessum hluta Gerplu en til þess er fyllsta ástæða því að víða á lesandinn þess kost að rýna í vinnubrögð skáldsins og jafh- vel geta sér til um hvers vegna hann nýtir sér enskar heimildir eins og raun ber vitni í einstökum tilvikum. 2 Halldór Laxness, Gerpla, ritstj. Helgi J. Halldórsson, Reykjavík: Helgafell, 1983, bls. 495. Hér eftir vitnað til þessarar útgáfu með blaðsíðutali í meginmáli. H2
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180

x

Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar
https://timarit.is/publication/1098

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.