Þjóðlíf - 01.07.1990, Síða 55

ég kynnist einhverjum öðrum, þá veit ég
einungis sáralítið um hann. Fólk sem hef-
ur verið í hjónabandi í tuttugu ár þekkist
einatt harla lítið. Hvernig get ég þá látið
sem ég þekki einhvern? Það sem ég endur-
skapa í skrifum mínum er mín eigin hug-
mynd um þessa persónu. Og ég nota ekki
einusinni fólk úr daglegu lífi: Ég bý það
ævinlega til. Stundum eru að vísu fyrir-
myndir, en oft og einatt hef ég ekki hug-
mynd um hvaða fyrirmynd ég hef í huga
fyrren ég er langt kominn með söguna. Til
dæmis er sagan um manninn, sem alltaf
var uppiskroppa með klósettpappír, sögð
af strák af úkraínsku ætterni, sem er
Kanadamaður af annarri kynslóð og orð-
inn doktor í heimspeki. Ég hef ekki hug-
mynd um hvaðan hann kom.
K.G.: Ég býst við að fólk muni alltaf
halda að þú sért að skrifa um raunveru-
leg atvik og raunverulegt fólk, enda virð-
istu gera það. Það sýnist vera svo raun-
verulegt í sögunum þínum.
Bill: Já, það er partur af blekkingunni.
Ég er sjónhverfingamaður og þetta eru
sjónhverfingar á sviðinu. í rauninni er það
svo, þegar ég hugsa um sjálfan mig sem
rithöfund, að þá finnst mér ég ætti að sitja
við tölvuna klæddur stórri, svartri skikkju
og með keilulaga hatt á höfði, alþakinn
stjörnum. Ég á við, að ég finn raunveru-
lega til þess, að ég sé sjónhverfingamaður.
Að öðrum kosti færi ég og gerðist félags-
fræðingur eða mannfræðingur. Á meðan
ég er að skrifa, uppgötva ég hvað ég er
sjálfur að hugsa: hvernig ég finn til. Hér er
eitthvað sem ég vissi ekki áður. Ég á við,
að ég gæti ekki ímyndað mér, að ég semdi
sögu þarsem ég vissi fyrirfram hvað ég
ætlaði að segja. Það væri bara áróður. Ég
veit ekki einusinni um hvað sagan mín á
eftir að fjalla.
K.G.: Hvernig geturðu þá byrjað á
henni?
Bill: Með einu orði. Bara með einu orði,
engu öðru. Kannski er það ekki aðallega
meðan ég er að semja, sem ég átta mig á
efninu, heldur meðan ég er að endur-
semja. Uppkast eftir uppkast eftir upp-
kast. Ég er ekki að semja öll þessi uppköst
til þess eins að laga málfarið. Ég kann
málfræði. Eða greinarmerkjasetninguna.
Ég kann greinarmerkjasetningu. Það er
ekki það sem um er að ræða með öllum
þessum uppköstum. Ég endursem til að
komast til botns í skynjun minni á veru-
leikanum - veruleika sem ég þekki ekki.
Þessvegna er þetta könnunarleiðangur.
Ég finn ekki heldur ævinlega sömu skynj-
un á veruleikanum. Hver ný saga er ekki
annað en áfangi, og ég er alltaf að vaxa,
læra meira.“
ill Valgardson hefur einungis tvisvar
heimsótt land feðra sinna. Sumarið
1986 kom hann í stutta heimsókn í boði
vina og velunnara og ók með þeim vesturá
Snæfellsnes til að vitja bæjarins sem lang-
afi hans kvaddi fyrir rúmri öld, Aðalbóls.
Um þá ferð skrifaði hann sérlega
skemmtilega grein í Books in Canada í
ársbyrjun 1987. Henni lýkur með þessum
orðum:
„Þegar við ökum burt gerist dálítið
óvænt. Framtil þessa hef ég verið fáskipt-
inn og haldið mér í skefjum. Alltíeinu er
einsog eitthvað, sem ég hef borið innra
með mér alla ævi, hverfi á braut, og ég sit
þarna með augun flóandi í tárum afþví ég
hef verið sviptur einhverju, sem hefur æv-
inlega verið til staðar, ekki ég sjálfur,
heldur eitthvað sem fylgdi mér. Ég sný
mér að glugganum svo gestgjafinn sjái
ekki hvað er á seyði. Ég hef verið alinn
upp í menningu þarsem það er veikleika-
merki að sýna aðrar tilfinningar en reiði.
Ég er svo aumur í hálsinum, að mér finnst
ég vera að kafna. Engu er líkara en það
sem hefur horfið mér smeygi sér gegnum
þykkt loftið yfir girðinguna, yfir túnið og
heim til bæjarins. Mig langar að biðja bíl-
stjórann að nema staðar, hleypa mér út,
svo ég geti hlaupið aftur að girðingunni,
en kem ekki upp orði fyrir sársauka og
saknaðarkennd, og bíllinn ber mig vægð-
arlaust burt. Það hlýtur að vera þannig
sem þeir fundu til þegar þeir fóru burt,
hugsa ég, og sögðu skilið við þetta lón, þetta
tún, þetta haf, þessi fjöll. Síðan sveigir bíll-
inn, og bænum er rykkt úr augsýn."
í seinna sinnið heimsótti Bill landið í
október á liðnu ári í sambandi við kana-
díska kynningu sem fram fór í Reykjavík.
Við það tækifæri flutti hann meðal annars
fyrirlestur í heimspekideild Háskóla ís-
lands. í tilefni af komu hans gaf Sigmar
Þormar út sérprentaða hina frægu verð-
launasögu Bloodflowers undir heitinu
Blóðrót í íslenskri þýðingu Guðrúnar
Guðmundsdóttur. Mun það vera eina
sagan sem til er eftir hann á íslensku. Bók-
in er til sölu í helstu bókabúðum höfuð-
staðarins.
0
ÞJÓÐLÍF 55