Frjáls verslun - 01.07.2013, Qupperneq 46

46 FRJÁLS VERSLUN 7. 2013
ekki trú á að þetta ástand vari að
eilífu. Aðstæður munu batna,“
segir Jón.
Þekkir til aðstæðna
Og á meðan beðið er tekur Jón þá
áhættu að flytja fé heim til gamla
landsins. Hann segir að þarna
ráði vissulega miklu að hann
þekkir til á Íslandi og að hann er
ekki ókunnugur maður í augum
Ís lendinga. Hann er því ekki
ókunnur fjárfestir sem kemur til
framandi lands og veit ekkert um
hefðir og venjur – og talar ekki
einu sinni tungumálið.
„Ég les blöðin og fylgist með því
sem er að gerast. Ég tala við fólk
og ég þarf ekki að leita til annarra
um túlkun á stöðu mála í landinu.
Það veitir mér ákveðið forskot,“
segir Jón.
Meira fyrir peningana
Hann segir líka að það sé kostur
fyrir fjárfesti að samkeppnin er
ekki mikil.
„Það fæst tiltölulega mikið fyrir
peningana á Íslandi. Kostnaður
er lægri en í nálægum löndum
og miklu lægri en í Noregi. Ef ég
legg milljón í fyrirtæki á Íslandi
endist hún helmingi lengur en ef
ég legði hana í fyrirtæki í Noregi.
Ég finn að ég get haft meiri áhrif á
Íslandi,“ segir Jón.
„Það er líka kostur að þjóðfélagið
er lítið. Það er stutt á milli manna.
Þetta snerist ef til vill upp í and­
hverfu sína þegar útrásarbólan
var að þenjast út en það er kostur
að geta náð beint tali af mönnum
sem ráða. Hlutirnir gerast hraðar,“
segir Jón.
Og svo er það kostur við
fjárfestingu á Íslandi að það eru
ekki margir sem bítast um mögu ­
leikana. Það er tími til að hugsa sig
um og skoða hvað er í boði.
Rétti tíminn að kaupa
„Allt þetta gerir það að verkum
að nú er ekki slæmur tími til að
fjárfesta á Íslandi þótt áhættan sé
einhver,“ segir Jón. Hann er ekki
sammála World Economic Forum
um að Ísland sé í sama flokki og
Angóla og Venesúela.
„Það er ekki rétt mat að setja
Ísland á botninn þegar kemur að
að stæðum fyrir erlenda fjárfesta.
Allir innviðir samfélagsins á
Íslandi eru miklu sterkari en hjá
þess um botnríkjum. Ef menn líta
á réttarkerfið, menntakerfið, heil ­
brigðiskerfið og tæknistig þá er
þetta ekki sambærilegt. Fjarri því,“
segir Jón.
Reglur ósköp venjulegar
„Það eru ýmsar takmarkanir á
fjárfestingum á Íslandi, til dæmis
við kaup á landi eða aðgang að
auðlindum, en svona er þetta í
flestum nálægum löndum. Þessar
takmarkanir á Íslandi eru alls ekki
óvenjulegar,“ segir Jón og bendir á
að það sé erfiðara að kaupa land í
Kína en á Íslandi. Í Danmörku má
ekki kaupa sumarbústað nema geta
sýnt fram á sérstök tengsl við landið.
Í skýrslu World Economic Forum
kom einnig fram gagnrýni á þjón ­
ustu bankanna. Þetta kannast Jón
ekki heldur við.
„Ég verð ekki var við annað
en að þjónusta íslenkra banka sé
sam bærileg við það sem er annars
staðar á Norðurlöndum og þar er
hún hvað best í heimi. Tæknilega
eru íslenskir bankar til dæmis betur
búnir en bandarískir,“ segir Jón.
„Tölur frá Íslandi sýna einnig að
margt er í góðu lagi. Það er vel ­
meg un þrátt fyrir allt og aðstæður
til nýsköpunar góðar,“ segir Jón.
Lítið peningaflæði
„Einn versti vandinn er lítið pen ­
inga flæði. Það eru til miklir pen ­
ing ar en þeir flæða ekki eðli lega
um samfélagið,“ segir Jón.
Þarna á hann sérstaklega við fjár ­
festingar lífeyrissjóðanna. Sjóðirnir
vilja helst leggja fé í bréf, hlutabréf
og gróin fyrirtæki, en þar er ekki
um auðugan garð að gresja.
„Það er veruleg hætta á hluta­
bréfa bólu vegna þess að það er svo
lítið í boði í Kauphöllinni. Sama á
við um fasteignamarkaðinn. Það
er ekki hægt að setja alla peninga
í fasteignir og bréf án þess að úr
verði bóla,“ segir Jón.
Hann ráðleggur því lífeyrissjóð ­unum að setja einnig fé í
ný sköpun þótt það sé talið áhættu ­
samara. Ekki reynast allar nýjar
hug mynd ir góðar og fé tapast á
mis heppn uð um tilraunum. Þetta
veit Jón en hann segir að það felist
líka mikil áhætta í að kaupa verð ­
bréf í bólu.
Keppa við sjálfa sig
„Lífeyrissjóðirnir hafa stundum
stofnað fjárfestingasjóði og eru
svo að keppa við sjálfa sig á alltof
þröngum hlutabréfamarkaði. Í því
felst líka mikil áhætta. Sjóð irnir
þurfa líka að hugsa um breidd ­
ina,“ segir Jón.
Hann segir að fyrirtæki sem
hafi sýnt að þau búa yfir vaxtar ­
mögu leikum vanti vaxtarfé. Þar
séu áhugaverðir möguleikar á að
kaupa hluti. „Þetta eru ef til vill
lítil og ung fyrirtæki en hafa yfir að
ráða tækni og mannskap sem ætti
að vekja áhuga fjárfesta,“ segir Jón.
Vill skilja hugmyndina
Sjálfur er hann tölvumaður og
segist bara leggja fé í hugmyndir
sem hann skilur.
„Ég kaupi ekki bara til að kaupa.
Ég hef áhuga á hugmyndum sem
ég skil og þá beinist áhuginn eðli ­
lega að tölvutækni,“ segir Jón. Það
þýðir þó ekki að öll nýsköpun á
Íslandi snúist um tölvur. Það eru
möguleikar á fleiri sviðum.
„Ég hef gaman af að leggja fé í
skemmtilegar hugmyndir. Núna
er líka nýtt svið að opnast í tölvu ­
tækninni. Það er vaxandi áhugi á
friðhelgi einkalífsins. Eiga ríki og
fyrirtæki að geta fylgst með öllu
sem fólk gerir á netinu? Núna er
tölvupóstur jafnopinn og póstkort.
Þarna gæti Ísland til dæmis haft
sérstöðu í að bjóða meiri persónu ­
vernd,“ segir Jón.
Hann bendir einnig á að mikli
þróun sé í tækni við vefverslun.
Hann hefur lagt fé í íslenskar
hugmyndir þar og hann á hlut í
tölvufyrirtækninu Oz.
Bíðið rólegir heima
En óttast Jón ekki að allir þessir
sprotar leiti út um leið og þeir
komast á legg? Gjaldeyrishöftin
ein sér eru næg ástæða til að
fyrirtækin leiti í opnara um hverfi.
Það er ekki bara hætta á at gervis ­
flótta heldur líka fyrir tækja flótta
vegna þess að íslenska hagkerfið er
einangrað, án gjald gengs gjaldmiðils
og hefur verið það í fimm ár.
Jón segir ekkert óeðlilegt við að
fyrirtæki leiti út en segir að það
verði erfitt fyrir íslenskt efna hags­
líf að búa við gjald eyris höft til
lengdar.
„Ég bara reikna með að það
komi lausn á þessum vanda innan
tíðar og að færir menn vinni núna
að henni. En ég læt aðra sjá um
höft in. Ég legg að mönnum að
vera kyrrir og láta fyrirtækin vaxa
heima og nýta sóknarfærin núna,“
segir Jón.
„Þetta er bara áhætta
sem ég tek vegna
þess að ég er þess full ­
viss að höftin verði
leyst fyrr en síðar.“
iNNFLÆði FRUmkVöðLa
Jón von tetzchner í frumkvöðlasetrinu á Eiðistorgi. „Ég hef gaman af
að leggja fé í skemmtilegar hugmyndir.“