Tímarit Máls og menningar - 01.05.1943, Síða 19

TIMARIT MALS OG MENNINGAR
13
gömlum þýzkum kórulum í raddsetningu Bachs. Þetta er meðal
viðamestu tónverka, sem ílutt hafa verið af íslenzkum kröftum.
Það er löngu alkunna, að stjórnarahæfileikar dr. Viktors eru óvenju
miklir, dugnaður hans, lærdómur og listfengi. En flutningurinn
sýndi líka, hvað okkar litla höfuðborg er farin að geta. Væri ósk-
andi að þetta verk eða önnur af slíku tagi yrðu héðan af fastur lið-
ur í tónlistarlífi Reykjavíkur á hverju ári, t. d. Messías á aðventunni
og eitthvert hinna viðráðanlegri passíuverka fyrir páskana.
Nú, eins og áður í Messíasi, eru kórhlutarnir bezt heppnaðir, ná-
kvæmt æfðir, fluttir liðugt og hreint, með hljómfyllingu bæði mik-
illi og fagurri, án slaka til hinzta samhljóms. Erlendis eru einsöngs-
hlutverkin venjulega hátindarnir í flutningi þessara verka, hér kór-
hlutverkin, og þó gerðu ýmsir einsöngvaranna vel og sumir stórvel
eftir ástæðum. Það er lofsvert, út af fyrir sig, að hafa tekið sinn
þátt, eftir beztu getu, í svo fögru verki, án tillits til hvort hlutverk
hins einstaka var stórt eða lítið og hvort það tókst með sérstökum
ágætum eða aðeins sæmilega. Sproti hljómsveitarstjórans virtist
kalla á hið bezta hjá öllum.
Eitt er enn vert sérstakrar þakkar í flutningi dr. Viktors á passí-
unni: í stað hinna þýzku sálma hefur hann fellt inn í textann vers
úr Passíusálmum Hallgríms Péturssonar undir hinar óviðjafnan-
legu raddsetningar Bachs á gömlum „kurélum“, — en til forna var
siður, að söfnuðurinn tæki undir þau, þegar tónverk þessi voru
flutt. Hygg ég, að ekki hafi hinir ódauðlegu Passíusáhnar okkar
verið greyptir í umgerð, sem sómdi þeim betur, og undursamlegt
að heyra, hvernig stíll þessarar tónlistar og þeirra féllst í faðma.
Oratoríur hinna miklu kirkjulegu tónmeistara eru ef til vill hið
voldugasta sem til er í samanlagðri list heimsins. 1 verki eins og
Jóhannesar-passíunni birtist kristindómurinn í heimssniði, kristin-
dómurinn sem hámenningin sjálf, ósértrúarlegt, alþjóðlegt menn-
ingarafl með alla fullkomnustu áhrifstækni listarinnar á valdi sínu.
I slíku verki er ekki aðeins hið kirkjulega og kristilega eitt, heldur
mætist þar hið almenna kirkjulega, catholicitas, og hið almenna
mannlega í listrænum alfullnaði, sem hafinn er yfir kynþáttu, þjóð-
ir og tungur, tíma, tízku og sérsmekk, kenningar og kreddur. Svo
konunglegt verk er sígilt, meðan maðurinn skynjar tilveru sína á