Tímarit Máls og menningar - 01.05.1943, Page 101

TIMARIT MALS OG MENNINGAR
95
um sínum, og um þetta eiga báðir í baráttu við auðmagnið, stofn-
anir þess og fyrirtæki, og þá fyrst og fremst höfuðtæki þess, hið
borgaralega ríkisvald.
Stórbúin, sem rekin eru eins og raunveruleg atvinnufyrirtæki,
bera sig hvernig sem árar. Styrkir þeir og uppbætur frá rikinu,
sem eru aðeins lítilfjörlegur framfærslueyrir fyrir smáframleið-
endurna, nema háum upphæðum hjá hinum stóru framleiðslufyrir-
lækjum og eru, a. m. k. í góðum árum. beinlínis fundið fé fyrir eig-
endur þeirra. Og safni þau skuldum í vondu ári, er þeim engin
hætta búin, þau eiga innangengt í ríkissjóð og ríkisbanka um dyr
löggjafarvaldsins, eins og annar auðvaldsrekstur, og geta fengið
skuldirnar afskrifaðar eftir kreppulánasjóðsaðferðinni. ef ekki vill
betur.
Afturhaldið reynir í málgögnum sínum að gefa smáframleiðend-
um sveitanna í skyn, að harðrétti þeirra sé að kenna einhverjum
dularfullum borgarbúum, aðallega þó verkamönnum bæjanna, og
vill telja þeim trú um, að hið náttúrlega ástand vinnumarkaðarins
væri, að einyrkjar í sveit gætu fengið bæjarverkamenn allt að því
ókeypis til að vinna fyrir sig við búskap, svo þeir gætu orðið stór-
bændur og kapítalistar á arðinum af þessari ódýru vinnu! En með-
an þessi áróður er látinn ganga, ber ekki á öðru en hin stærri land-
búnaðarfyrirtæki keppi ótrauð um vinnuaflið við hvaða vinnukaup-
endur sem vera skal, bæði stórútgerðina og setuliðið, og skila góð-
um arði. Hinsvegar getur vel komið fyrir, að afturhaldsflokkum
þyki borga sig að drepa sum stóru landbúnaðarfvrirtækin með Iög-
gjöf, ef þau skila ekki auðvaldinu nógu fjölmennu atkvæðaliði við
alþingiskosningar. Með mjólkurlöggjöfinni sælu voru til dæmis
lögð þannig fyrir óðal stærstu mjólkurframleiðslufyrirtæki lands-
ins nálægt Reykjavík, og efldur smábúskapur í fjarsveitum, ekki til
að fullnægja þörf þjóðarinnar fyrir landbúnaðarvörur né lyfta
kjörum landverkamanna, heldur til að kaupa vara-stuðningsflokki
stórauðvaldsins í landinu, Framsókn, atkvæðalið meðal smábænda
og miðlungsbænda í hinum smáu sveitakjördæmum. Það varalið
kom síðan sem kunnugt er að góðu haldi skönnnu síðar, þegar
þurfti að bjarga hinu innlenda stórauðvaldi undan reikningsskilum
og þarmeð frá snörunni 1938.