Tímarit Máls og menningar - 01.12.1954, Blaðsíða 25

H A L L D Ó R K I L J A N L A X N E S S :
Fram Hvítársíðu
Þarflitlar annir hafa valdið því að það sem mér var efst í hug þegar
ég ók frammí Síðu dag nokkurn snemma í haust kemst ekki á blað fyren
nú. Þetta var á fimtugsafmæli skáldsins að Kirkjubóli. Guðmundar
Böðvarssonar.
Fáar sveitir veit ég meir í ætt við Draumalandið en mjúkan fjallafaðm
Hvítársíðu. Sæludalur sveitin best. hugsar vegfarandinn þegar hann
leiðir bygð þessa augum á björtum sumardegi. Reisulegir velhirtir
bóndabæir standa í mátulegri fjarlægð hver frá öðrum og mynda strjála
einfalda röð frammundir óbygðir, hvít steinsteypuhús með rauðu þaki.
vaxandi ræktarland umhverfis, nútímavélar á hverjum bæ, beinir upp-
hleyptir vegir. En það er ekki altaf sumar í Hvítársíðu, og eftilvill hefur
sveitin ekki verið eintómur sæludalur. Ekki er leingra síðan en þegar ég
var dreingur, og fór hér um í fyrsta sinn, þá voru enn miðaldir á þessum
slóðum. Húsin voru enn gerð af mold að mestu og vaxin utan grasi, en
þó víðast þiljuð innan íveruherbergi manna, stofuþilin vissu niðrað
ánni. En ef maður reið um hlað, og var boðið til stofu, mátti enn heyra
fullkomnari en annarsstaðar í héraðinu sérkennilegan málhreim borg-
firðínga, og mér fanst sem barni að borgfirðíngar beittu röddinni líka á
alveg sérstakan hátt, — þá var enn ekki komið til skjalanna hið stirða,
blælausa og málhreimslausa lestrarlag skólapilta, sem tekið hefur sér
samastað í útvarpinu og alt landið hermir nú eftir. Vel má vera að til
hafi verið í Hvítársíðu einstaka bóndi sem átti eitthvað í kistuhandraða,
eða ein og ein kellíng sem geymdi eitthvað í sokk; en afkoma manna
alment, hvort þeir áttu í handraða eða ekki, jafnaði sig upp með að
vera eitthvað svipað og gerðist hjá almúga í sveitum Evrópu á dögum
Karlamagnúsar. í miðjum þessum sæludal voru líka til menn sem varla
áttu sér málúngi matar og gerðust annarra manna handbendi af sökum