Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1954, Page 105

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1954, Page 105
L'MSAGNIR UM BÆKUR 295 þeim á bekk góðra listaverka. Það er villandi að skilgreina einhver verka hans sem sögur, frásagnir heita það. En sá er einn sterkasti þáttur listar hans, að hversdagslegustu frásagnir hans gæðast dramatík, að baki hinna hversdagsleg- ustu atburða skín í örlagaþætti heilla þjóða og alls mannkyns. Það virðist ekki stór atburður, þótt rauður og þrút- inn Breti, sem verið hafði herforingi í Indlandi, reki íslenzkan strák úr vinnu, fyrst sá strákur er ekki í neinum beygl- um staddur, þótt svo fari, og andlega séð er honum heldur ekki nein eftirsjá að samfélaginu. En skemmtileg frásögn af dreng, sem stjanar við brezka lax- veiðimenn uppi í Borgarfirði, er í öllu sínu yfirlætisleysi allt í einu orðin hlið- stæða við frelsisbaráttu annarrar stærstu þjóðar heims undan nýlendukúgun brezka heimsveldisins, — Indverjar og Jónas Árnason eru báðir jafnfegnir lausninni. — Krakkar leika sér og rífast og fljúgast á í fyrsta snjó vetrarins, eins og gerist og gengur í hverju þorpi og hverjum sveitabæ á íslandi og alstaðar um víða veröldu, þar sem bæði snjó og börnum er til að dreifa. En í frásögn Jónasar þróast þessi leikur og rifrildi yf- ir í eindrægni og söng, og það kemur til af því, að til þess að reisa snjókerlingu þarf að gera snjóinn að sameign og síð- an þarf að hafa samvinnu um bygging- una. Fjaran, þar sem Pétur Salómonsson hefur einkarétt á að tína verðmætin úr sorphaugum Reykjavfkur, hún verður ekki aðeins örlagafjara þessa sérrétt- indamanns, heldur þrýstir blær frásagn- arinnar því inn á vitund okkar, að þessi fjara er aðeins tákn þeirrar fjöru, þar sem upp hrúgast sorphaugar mannlífs- ins og verður örlagafjara mikils hluta mannkynsins. Og lítil sjóferð á tveggja manna fari rétt undan iandi á Skjálf- andaflóa er allt í einu orðin hin mikla sjóferð kynslóðanna um hið ólgandi lífs- haf, og þeirri för lyktar gæfusamlega, af því að víðsýni og lífsreynsla öldungsins og hin haukfrána sýn æskumannsins haldast í hendur, annar er ekki yfir hinn settur, en hver leggur fram það, sem hann hefur hinum nieira til brunns að bera. Safi frásagnarinnar er sóttur í samlíf við fólkið, sem byggir þetta land, sem nefnt er fsland. Heiti bókarinnar er rétt- nefni. Jónas Árnason er einn í hópi þeirra ungra rithöfunda á íslandi, sem skynja það með innstu tilfinningum hjarta síns, að maðurinn er það æðsta og fegursta, sem til er á jörðunni, og þó ekki aðeins maðurinn, heldur fyrst og fremst fólkið, samlíf mannanna. Þess vegna verður svo elskulega bjart yfir frásögnum hans. Hann skrifar pistil um Grímsey. Það er vafamál, að öðru sinni hafi verið gefin greinilegri lýsing á Grímsey, landslagi, atvinnuháttum og sveitasiðum. Þó fer það svo, er við les- um þennan pistil, að það er ekki fræðsl- an, sem við fyrst og fremst njótum, heldur hitt, að komast í samband við fólkið, sem hann talar við, fræðir hann um eyjuna og sýnir honum hana. Það gerir fábreyttustu og hversdagslegustu hluti athygli verða. Hve lítils vert er það ekki, þótt úti í Grímsey hafi eitt vorið fyrirfundizt eitt tvíblóma kríuegg, en það eitt, að lítil stúlka finnur þetta egg, gerir það að hugðnæmum viðburði. Jónasi er veitt sú náðargáfa, og senni- lega í óvenjulega ríkum mæli, að hafa ánægju af að umgangast fólk, unga og gamla, Börn — og annað fólk, hlusta á það og tala við það. Og hann vanrækir ekki þessa náðargáfu sína. Hann hlust-
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.