Tímarit Máls og menningar - 01.12.1954, Qupperneq 90

280
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
biskups grísk-kaþólsku kirkjunnar í Rússlandi og trúboðans James Endi-
cott frá Canada. Einlægur friðarvinur þýzkur, Wilhelm Elfes, einn af
leiðtogum mótmælendakirkjunnar í Vestur-Þýzkalandi, fékk ekki vega-
bréf, en sendi þinginu kveðju. George Hayward frá Bandaríkjunum
sendi einnig kveðju, en hann starfar mikið að friðarmálum í landi sínu.
Kveðja barst einnig frá söngvaranum heimsfræga, Poul Robeson, ásamt
hljómplötu, sem leikin var við mikla hrifningu, en hann er einn þeirra
manna í hinni lýðfrjálsu Ameríku, sem undanfarin ár hefur verið neit-
að um vegabréf úr landi til þess að sækja Friðarþing þjóðanna.
Of langt mál er að telja upp alla þá, sem þarna fluttu mál sitt með
rökfestu, en minnisstæðir voru mér sérstaklega franski þingmaðurinn
Gilbert de Chambrun, finnski prófessorinn Göran von Bonsdorff, rithöf-
undurinn Pablo Neruda frá Chile og belgíski þingmaðurinn, frú Isa-
bella Blume. Gerðu þau grein fyrir því með rökum, hversu hervæðingin
væri þjóðunum efnahagslega ofraun til lengdar, yki á sundurþykkju og
hatur þjóða í milli, og lögðust þau fast gegn endurhervæðingu Þýzka-
lands. Flest höfðu þau haft náin kynni af böli þjóða sinna í síðustu
heimsstyrjöld og sáu enga björgun í sterkum hervörnum.
Þá var fróðlegt, en um leið óhugnanlegt að hlusta á vísindamenn í
atómfræðum. I rauninni virðast menn ekki enn gera sér ljóst — jafnvel
ekki stjórnmálamenn heimsins — hvílík geysihætta vofir yfir mannkvn-
inu vegna vetnissprengna þeirra, sem þegar hafa verið sprengdar á
Kyrrahafinu af Bandaríkjamönnum og í Síberíu af Rússum. Aftur og
aftur hafa geislaverkanir komið fram í rigningarvatni og í sjávarfiskum.
Má í rauninni segja, að enginn geti nú með nokkurri vissu sagt fyrir
um það, hvaða erfðir geta komið fram á mönnum, dýrum og jurtum,
vegna geislaverkunar í vissum heimshlutum. Kemur nú á daginn, að
Stokkhólmsávarpið fræga, sem krafðist banns á atómvopnum og olli svo
miklum deilum, hefði betur verið stutt af öllum ábyrgum, hugsandi
mönnum, sem kost áttu á að skrifa undir það. Vel hefði mátt vera, að þá
hefði hinn geigvænlegi leikur verið stöðvaður í tíma, því enginn hefði
þorað að ganga í gegn almenningsáliti alheims.
Fimm íslendingar sátu að þessu sinni friðarráðstefnuna, en þingið
sátu um 350 manns frá 43 þjóðum.
Ég vil enda þessi orð mín með stuttri frásögn af einstæðu ferðalagi,
sem átti sér stað s.l. haust. Friðarsinnar á Norðurlöndum og í löndum