Tímarit Máls og menningar - 01.12.1960, Qupperneq 68

TÍMAUIT MÁLS OG MENNINGAR
hugsandi amerískum svertingja — hefur ír-
um saman verið hampað sem velheppnuSu
afkvæmi amerískrar menningar. Þessir þrír
menn eru greindir, upplýstir, síSur en svo
afturhaldsmenn, — en Rússar, sem hafa
lengi fylgzt meS þeim líta á þá sem 100%
andkommúnista og sovéthatara, og sömu
skoSunar eru sumir hlutlausir fulltrúar (á
allsherjarþinginu) sem vér höfum haft tal af.
Nú er Hammarskjöld ákaflega háSur
ráSunautum sínum og ber til þeirra mikiS
traust. Cordier var í Leopoldville en ekki
Hammarskjöld, og þaS var hann sem ákvaS
aS taka útvarpsstöSina af Lúmúmba og loka
flugvöllunum, en þar meS var aSstoS Rússa
úr sögunni. Hammarskjöld sem vildi ekki
afneita undirmönnum sínum, tók ábyrgS-
ina á sig, og þaS er ekki fyrr en nokkru
síSar aS leiSrétting var gerS, fyrir kröfur
Afríkurikja. Þetta kostar Hammarskjöld ef
til vill stöSuna. Wieschhoff, Bunche. og
Cordier hafa allir fariS til Leopoldville.
ÞaS er áreiSanlega ekki Hammarskjöld sem
hefur „fundiS upp“ Móbútú. En bafa ráS-
gjafar hans, hefur herstjóm SameinuSu
þjóSanna hvergi komiS þar nærri? Ein
málsgrein í ræSu N’Krumah um Kongó á
allsherjarþinginu vakti athygli manna:
„Kasavúbú og Lúmúmba vilja báSir sætt-
ast. IlvaS aftrar þeim? Hver stendur á bak-
viS leikbrúSuna Móbútú? Ég get sagt meS
fullri vissu aS ef ekki hefSu komiS til véla-
brögS nýlenduherranna mundu Kasavúbú
og Lúmúmba hafa skrifaS undir sættargerö
sem samin var í viSurvist sendiherra míns í
Leopoldville og samþykkt af þeim.“ Og
N’Krumah fer fram á aS liS SameinuSu
þjóSanna í Kongó vcrSi öSruvísi skipaS og
herstjÓTninni breytt.“
Háværar lofgerSir Breta og Bandaríkja-
manna um Hammarskjöld og sendimenn
hans í Kongó, samtímis því aS hverjum full-
trúa á allsherjarþinginu sem sjá vildi var
fullljóst aS SameinuSu þjóSirnar höfSu
stórum misbeitt valdi sínu, styrkja þá skoS-
un aS Bandaríkjamenn hafi ekki haft allt
hreint í pokahorninu og viljaS „hertaka“
Hammarskjöld meS ástarjátningum sínum
eftir aS þeir höfSu leikiS á hann. Þessar
lofgerSir voru gagnsætt herbragS og hafa
aS sögn sumra fréttamanna ekki veriS kær-
komnar aSalritaranum sem er eins og áSur
er vikiS aS óljúft aS láta telja sig eign
Bandaríkjanna.
Traustsyfirlýsing Afríku- og Asíuríkja
hvíldi á allt öSrum forsendum. Óskjalfest
skilyrSi hennar virSist hafa veriS aS bætt
yrSi fyrir glöpin sem þessum ríkjum var
einkar vel kunnugt hvernig stóS á; og þau
bafa án efa taliS sig mega vænta þess þá
þegar aS SameinuSu þjóSirnar breyttu um
aSferSir í Kongó.
„Ég er ekki liSsmaSur stórþjóSanna, sem
þurfa ekki SameinuSu þjóSanna viS. Ég er
liSsmaSur allra hinna. SameinuSu þjóSim-
ar em einkum og sér í lagi þeirra samtök.
Ég mun ekki víkja úr stöSu minni fyrr en
þær vilja,“ — var svar Hammarskjölds til
Khrúsjtsjefs í byrjun október. En þessi orS
voru einnig og ekki síSur svar viS kröfum
Afríku- og Asíuríkja, og máski voru þau
ennfremur aSvörun til Bandaríkjamanna.
SíSan hefur ekkert þaS komiS fyrir sem
sanni aS Hammarskjöld hafi ekki mælt af
einlægni. Fulltrúar SameinuSu þjóSanna í
Kongó hafa síSasta hálfan annan mánuS
haft aSra stefnu en fyrr, enda þótt hvorki
hafi gengiS né rekiS. Þeir eru ekki lengur
eindregnir erindrekar auShringanna. Þá var
líka fljótt að koma annað liljóð í strokkinn
hjá Bretum og Bandaríkjamönnum: þeim
er nú gleymt sitt fyrra lof um Hammar-
skjöld, þeir hafa lýst yfir algerri samstöðu
með Belgíustjórn og eru komnir á fremsta
lilunn að skipa sér viS hlið hennar í stríði
við aðalritara Sameinuðu þjóðannna.
18. nóvember.
402