Tímarit Máls og menningar - 01.05.1982, Blaðsíða 10

Tímarit Máls og menningar
að útvarpa og vinna útvarpsefni í öllum landsfjórðungum. Með þessu móti
gæfist aukinn kostur á að gera útvarpshlustendur sjálfa virkari í mótun og gerð
útvarpsefnis. Olíkur smekkur, ólíkar skoðanir og ólíkir hagsmunir eiga að fá
að keppa um athygli landsmanna í ríkisfjölmiðli í miklu meira mæli en nú er.
Ríkisútvarp með lýðræðislegri dagskrárstjórn er frjálsasti fjölmiðill sem við
eigum kost á.
Möguleikar sjónvarpsins eru takmarkaðri en útvarpsins vegna þess að gerð
sjónvarpsefnis er yfirleitt dýr. En íslenskt sjónvarp heldur áfram að vera aumur
fjölmiðill nema miklu meira kapp verði lagt á gerð vandaðs íslensks efnis en
hingað til. Stöðugt fer stækkandi sá hópur af ungu fólki sem ræður yfir
þekkingu og áhuga til slíkra starfa og það verður að fá að njóta sín. Ekki þarf
annað en líta á þann sköpunarmátt, mér liggur við að segja sprengikraft, sem
ólgar í íslensku leikhúsi þessa dagana, til að sjá að hæfileika vantar ekki. Af
hverju þurfa íslensk sjónvarpsleikrit að vera dauðadæmd? Ríkisútvarpið verður
að finna nýjar leiðir til að virkja hæfileika og sköpunarmátt íslensks leikhús-
fólks, filmara, myndlistarmanna og útvarpsmanna. Þetta mundi kosta mikið í
fyrstu en mundi skila sér þegar fram í sækti, m. a. með útflutningi sjónvarps-
efnis, en umfram allt auknum áhuga landsmanna. Sjónvarpið þarf að leita uppi
hæfileikafólk og gefa því frjálsar hendur til skapandi starfs. Dagskrárnar eiga
vitaskuld ekki að vera bundnar dagskránni einni og læstar í geymslum stofnun-
arinnar heldur falar til leigu þeim sem eiga tæki í heimahúsum til að njóta
þeirra. Þannig er hægt að nýta þá jákvæðu möguleika sem í videóinu felast.
En eru þetta ekki allt draumórar? Strandar ekki allt á fjárskorti þess ríkis sem
alltaf verður að spara og skera niður í endalausri baráttu við verðbólgu og
vísitölu? Eg held við megum ekki gefast upp fyrir slíkri uppgjafar- og
vanahugsun. Auðvelt er að sýna með tölum um fjármuni, sem síðasta hálfan
annan áratug hefur verið varið til kaupa á sjónvarpstækjum og videóbúnaði og
nú síðast til leigu á myndsnældum, að allur þorri fólks er reiðubúinn að láta
mikið fé af hendi rakna til slíkra hluta. Stórhækkuð afnotagjöld fyrir margfalt
betri þjónustu mundu ekki skakka miklu í fjármálum heimilanna. Og vitaskuld
eru fleiri leiðir hugsanlegar til að afla fjár en bein afnotagjöld. En hér þarf
hugarfarsbreytingu. Þeir sem vilja styðja öflugt ríkisútvarp þurfa að láta heyra í
sér, og alþingismenn þurfa að sjá málið í allt öðru ljósi en hingað til.
Heimurinn frelsast ekki á einum degi og þær endurbætur á starfsemi Ríkisút-
varpsins sem hér eru gerðar að umtalsefni hljóta að taka tíma. En það gerist
ekkert í þessum málum nema hressilega sé brugðist við. Linka og aumingja-
skapur mun hafa í för með sér menningarlega örbirgð. Og það mun verða æ
erfiðara fyrir menningarlega fátæka þjóð að yfirgnæfa leiðindi sín með
innantómri háreysti.
128