Tímarit Máls og menningar - 01.05.1982, Blaðsíða 127

ekki á byltinguna veit hann að ástin er
breytingum undirorpin — eða eins og
segir í Vetrarmynd (43):
Tímalaus
var bláin
í augum þínum
svo blá
að hún var skærgræn,
nú gárast hún
af ókunnum vindum,
ókunnir eru vindarnir
í augum þínum.
Einstaka sinnum bregður fyrir
sársauka í ljóðum Matthíasar um ástina
og lífið, þótt meira sé um óþol gagnvart
hverfulleikanum. „Þessi úfni óskiljan-
legi sársauki" (133) snertir lesandann sem
nálægari tilfinning og jarðbundnari en
upphafin ástin og er nátengd mann-
legum ótta við dauðann — á undanhaldi
okkar „samkvæmt áætlun úr einni von í
aðra“ (134).
Ljóðin um dauðann eru margvísleg.
Stundum yrkir Matthías eins konar
skyldukvæði um hann, hátíðleg ljóð, og
leggur þá gjarnan út af því að þeir sem
máli skipti lifi þótt þeir deyi, lifi áfram í
verkum sínum, og Matthías finnur til
skyldleika við þessa menn. Mannanna
verk ef þau eru nógu vegleg lifa líka þótt
veröld „ringlist og riði til falls“ (118).
Miklu ríkari eru ljóðin þar sem skáld
saknar vina í stað, finnur dauðann nálg-
ast meir og meir við hverja vinargröf
sem hann krossar. Þennan sára bitur-
leika má t.d. finna í Viðljóðum (132):
Fyrst mörg og ung
síðan fá og miðaldra
nú tvö og ein:
Umsagnir um bœkur
heyrum kliðinn þagna
sjáum grænt laufið fölna
reynum hvernig lífið breytist
hægt og bítandi í gagnsæjan
draum
og sjáum þá sem lögðu af stað með
okkur
breytast í mosagróna legsteina.
Var þetta þá allt og sumt
voru fyrirheitin molnaðar kjúkur
í kaldri mold
vorum við sjálf þessi vorbjarta nótt
sem dagaði uppi,
þessi von sem breyttist í steingerving?
Tilgangsleysi lífs og dauða læðist að
honum aftur og aftur og honum tekst
ekki að hugga sig við það að orðstír
deyi aldregi þótt hann reyni það í áð-
urnefndum hátíðarljóðum um séra
Matthías og félaga. Það er eins og
hljómur hins fornkveðna reynist holur,
einmanaleiki mannsins er svo nístandi
(175):
Gömul kona,
lítið afskekkt herbergi.
Einnig hún er herbergi.
Enginn kemur í heimsókn,
ekki einu sinni dauðinn.
Síðasti kafli bókarinnar heitir I hálf-
luktu auga eilífðarinnar og er langt ljóð
um John Lennon. I þessu Ijóði mætast
yrkisefni bókarinnar og úr því fæst að
mínu viti niðurstaða þanka skáldsins
um þau. Ljóðið er óður til ástar og
friðar, sársaukafullt minningarljóð um
baráttumann fyrir hvoru tveggja, sem
þó hlaut að falla fyrir byssukúlu (189):
nú um aldur fram
langt um aldur fram
horfðirðu inn í byssuhlaupið
245