Tímarit Máls og menningar - 01.06.1984, Blaðsíða 122

Tímarit Máls og menningar
Heiðu sem gerir þetta að sannri sögu
heldur hitt hvað grunnur hennar er
djúpur og byggingin traust sem af hon-
um rís. Samfélagsmynd bókarinnar
verður smám saman víðari og heilli, öll-
um helstu persónum er sýnd virðing
sem einstaklingum um leið og þær eru
séðar í samhengi við umhverfi sitt.
Lífsskoðun sögunnar — og þetta er
mjög pólitísk bók — kemur ekki fram í
predikunum eins og stundum hefur vilj-
að brenna við í bókum Guðrúnar, held-
ur rís hún eins og annað úr grunni sög-
unnar og framvindu: samkennd með al-
þýðu, fyrirlitning á arðráni, hatur á
stríði. Síðasta atriðið sprettur eðlilega úr
umhverfi og tíma sögunnar auk þess sem
það höfðar beint til umræðunnar hér og
nú þegar mamma segir:
Milljónir manna eru dánar í þessu
stríði, Palli minn . . . Og það fólk átti
bara eitt líf. Það er búið að leggja í
rúst heilu borgirnar, sem mannkynið
hefur byggt af hugviti og þekkingu.
Milljónir dagsverka hafa verið lögð í
rúst. Heldurðu að þeir sem það
gerðu hafi unnið einhvern sigur?
(105)
Sitji guðs englar er betur uppbyggð
sem skáldsaga en fyrri bækur Guðrúnar
og fleiri stoðum rennt undir þema og
boðskap en áður — án þess að nokkuð
glatist af þeim léttleika og hnyttni sem
hafa unnið henni virðingarsess meðal
íslenskra barnabókahöfunda.
Útlit
Frágangurinn á bókinni mætti vera
vandaðri. Ekki hefur verið hirt um að
útrýma hóruungum efst á síðum og
myndum hefur stundum verið raðað
niður af óhagsýni. Myndirnar á bls. 25,
31, 93, 96 og 103 koma allar bagalega á
næstu opnu á undan atburðum sem þær
sýna og stela spennu frá lesandanum.
Myndir Sigrúnar Eldjárn eru unnar af
vandvirkni, ekki síst útimyndir sem taka
umhverfið með. Hún hefur lagt sig fram
um að ná persónueinkennum fólks á
myndunum þannig að við þekkjum það
þegar það kemur fyrir aftur, en einmitt
þessi vandvirkni krefst nákvæmrar sam-
svörunar milli mynda og texta sem ein-
staka sinnum bregst. Síðasta myndin í
bókinni er af því þegar mamma hefur
kallað í Halldór og Pál til að lesa yfir
þeim, en með henni á myndinni eru
greinilega Páll og Arnór sem ekki kemur
fyrir í kaflanum (hann er raunar það
barnið sem helst vill týnast í textanum).
Önnur mynd sem vekur umhugsun er
á bls. 38 af Halldóri og Arnóri að hjóla
inn um kjallaraglugga hjá Kristínu á
númer 12. Við sjáum aftan á þá bræður á
leið inn um gluggann, glerbrotin fljúga
og svipurinn á Halldóri er mjög
skemmtilegur. En eitt er að manni virð-
ist glugginn bæði of lítill og of hátt á
vegg, og annað er að í texta er þessi
atburður séður frá öðru sjónarhorni. Þar
heyrum við brothljóðið með Heiðu
uppi í eldhúsi og hlaupum með henni
niður í kjallara. Þá sjáum við hjólið hálft
inni og hálft úti og drengina fyrir utan
gegnum brotinn gluggann, ruglaða og
skelfda. A ekki myndskreyting að setja
textann á svið, vera trú sjónarhorni
hans, lýsa það og segja sömu sögu þótt á
annan hátt sé?
Silja Aðalsteinsdóttir
352