Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1993, Qupperneq 109

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1993, Qupperneq 109
en sæfarinn reynir þó eftir mætti að átta sig á eðli ferðarinnar sjálfrar, hann hefur tóm til að spyrja sig hvert stefni þótt um seinan sé að gefa nákvæm svör. Um leið má líka halda því fram að hlutskipti sæfarans eigi vel við um stöðu Þorsteins sjálfs og það hlutverk sem hann ætlar ljóðum sínum, nema að allra síst má kalla hann sofandi. í ljóðum Þorsteins hefur þannig oft mátt lesa efasemdir um leið mannsins í nútíma og Ijóðun- um hefur beinlínis verið teflt gegn þeim „vit- leysum" sem „seytla baldnar um dægra- hvörfin“. í öllum ljóðabókum hans er að finna kröftugt andóf gegn ýmsum hæpnum kenni- setningum sem haldið er að fólki, en ekki síður öfluga hvatningu til manna til að spyma við fótum, gefa sér tóm til að spyija í stað þess að láta allt yfir sig ganga. Þorsteinn hefur þess vegna í meira mæli en flest önnur núlifandi skáld freistað þess að koma böndum á þá óreiðu sem hann hefur skynjað í samtímanum og reynt að greina hismið frá kjamanum. Ljóðum hans er nefnilega ekki síst ætlað að benda okkur á hvað skiptir máli í tilvemnni og hefur Þorsteinn þá staðnæmst við sígild verðmæti sem hafin em yfír stað og stund. Þar sem Þorsteinn hefur svo einarðlega tekist á við samtímann og þau teikn hans sem honum hafa fundist válegust, hefur það orð legið á að skáldskapur hans sé svartsýnn. Vissulega er ekki alltaf bjart yfír heimi ljóða hans, enda ræðst það af eðli viðfangsefnisins, en ævinlega hefur hann þó reynt að benda okkur á raunveruleg verðmæti. I fyrri ljóðabókum hans bar mikið á beinskeyttri og hvassri þjóðfélagsádeilu þar sem jafnvel mátti finna tiltekin deilumál sam- tímans. Síðan hefur mátt greina þá þróun í ljóða- gerð Þorsteins, að hann hefur oftar tekið sér stöðu utanvið hringiðu dagsins og íhugar, spyr sjálfan sig og hugleiðir án dóma. Þetta má t.d. glöggt sjá í Urðargaldri (1987). Hugsanir hans hafa orðið meira heimspekilegar en þjóðfélags- legar og birtist það m.a. í tímaskynjun ljóðanna. Hún hefur þróast á þann veg að æ oftar leiðir Þorsteinn saman fortíð og nútíð og gerir að einum tíma. Ég hugsa að Þorsteinn myndi um- svifalaust samsinna Eliot í því að allur tími sé samtími, enda felur sú fullyrðing beinlínis í sér eitt brýnasta erindi skáldsins við okkur: tilraun hans til að benda okkur á þau eilífu og sammannlegu verðmæti sem hafin eru yfir augnablikið og sem við ættum að stefna lífi okkar að. I síðustu ljóðabók hans, Vatns götur og blóðs (1989) var þetta einnig fyrirferðarmikið, en í þeirri bók er samt mest áberandi ákall skáldsins til manna um að lifa lífí sínu lifandi, fljóta ekki sofandi og án meðvitundar að feigðarósi. Grundvallarstef þeirrar bókar er kannski að furður og töfrar lífsins séu fleiri en okkurgrunar og að í raun liggi líf við að átta sig á þeim, nálgast þá opnum huga. Skáld alvörunnar Þorsteinn ffá Hamri er því alls ekki bölsýnt skáld. Hann er hins vegar skáld alvörunnar, og á bakvið allan hans kveðskap liggur brýn hugs- un. En hann leitar ávallt hins jákvæða, ljóssins, og ljóðin sýna staðfasta trú hans á að það logi enn, það hefur „týrt á glóðarköggli / í þessum foma myrka frumskógi“ eins og segir í Ijóðinu „Álengdar“, og það þótt ,,blásið“ hafi „öldum saman önugir votir þytvindar“. Þótt Þorsteinn sé „grunsmiður skelfinga“ þá er hann líka „vonasonur“. Ljóð hans em þegar öllu er á botninn hvolft barmafull af trú á að við munum standa undir hlutskipti okkar í veröldinni og komast frá þeirri glímu sæmilega heil. Sœfarinn sofandi ber glögg kennimörk höf- undar síns í öllum ytra búningi; rammíslenskt orðfæri, knappt og hnitmiðað myndmál. Öll sú ögun og orðfæð sem einkennir ljóð Þorsteins er í fágætu samræmi við íhugunareðli ljóðanna og þá hugsun, sem oft kemur þar fram, að allt bmðl sé hluti af því hismi sem best sé að láta framhjá sér fara. Skáldi ber að fara varlega með orð, og því verða Ijóðin oftast mjög samþjöppuð. Form og efni vinna þannig saman í ljóðum Þorsteins frá Hamri, sem skiptir vitaskuld miklu máli TMM 1993:1 99
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.