Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1999, Blaðsíða 20

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1999, Blaðsíða 20
GUÐMUNDUR ANDRl THORSSON harmi fólks eftir ástvini, heldur langar mig einvörðungu að vekja hér athygli á því hvernig áherslan virðist smám saman vera að færast frá því samfélags- lega til hins persónulega. Því þetta eru einkaleg skrif, nánast trúnaðarbréf sem þjóðinni allri er veittur aðgangur að. Ekki virðist jafn mikið lagt upp úr því og áður að gefa viðkomandi einstaklingi samfélagslega sæmd og lítið er dvalið við skerf til samfélagsins - opinbert líf persónunnar - en meira íjallað um kosti persónuleikans, hlýju, ást, umhyggju; hér er persónuleg þakkarskuld tjáð. Að- alatriðið er kannski þetta: Hinn látni er ekki lengur í forgrunni heldur hefur sá sem skrifar tekið sér þar stöðu, og markmið greinarinnar er ekki lengur að veita lífi hins látna vit og merkingu heldur að útmála tilfinningar þess sem rit- ar. Markmiðið er ekki að skapa orðstír- markmiðið og lykilorðið er tjáning. Eldri skólinn í minningargreinaskrifum einkennist af reglufestu og ströngum lögmálum um æskileg og rétt hlutföll ævisögu, samfélagssögu og persónulegra minninga um viðkomandi sem yfirleitt er mjög haldið í skefj- um. í rauninni eru þessar greinar eins og ritaðar af ósýnilegri stofnun, og þær útheimta nokkurt vald á þessari tegund orðræðu. Þær eru ópersónulegar og eins og ritaðar að ofan, eins og ritaðar af samfélaginu sjálfu. Þær eru ritaðar eins og skáldsögur. Þetta samfélag er horfið í nýju minningargreinunum. Hinn nýi skóli í minningargreinagerð vitnar um einhverja grundvallar- breytingu á viðhorfi fólks til texta, grundvallarbreytingu í orðræðu samfé- lagsins um sjálft sig. Og þar með: einhver grundvallarbreyting er að verða á íslenskum bók- menntum. í ferðabók sinni um lönd Islams, Among the Believers segir indversk/ trínídadíski höfúndurinn V.S. Naipaul frá því er hann kemur til þorps eins á Jövu í fylgd með ungu ljóðskáldi sem ættaður er úr þessu þorpi. Þeir finna að máli móður skáldsins sem lætur í ljós áhyggjur af syni sínum sem enn hefúr ekki fest ráð sitt þótt orðinn sé tuttugu og átta ára gamall. En er hún ekki á laun stolt af því að þú sért skáld? spyr Naipaul unga manninn, sem svarar: Hún hefur ekki einu sinni hugmynd um hvað það er að vera skáld. Og sam- ferðamaður þarlendur bætir við: Það væri aðeins ein leið til að koma móður hans í skilning um þetta og það væri með því að gefa til kynna að hann sé skáld í klassískri hefð. En það væri endaleysa. Hún myndi telja slíkt óhugs- andi. Naipaul kemst þarna sem sé að raun um að fyrir móður skáldsins er ljóð- list nokkuð sem búið er að skrifa, er gefið, eins og guðspjöll eru; það er ekki hægt að bæta þar neinu við. Þegar ég las þetta þá flaug mér einhvern veginn í hug að ég gæti hugsanlega verið að lesa hér um íslensk mæðgin og hef ekki losnað við þann þanka síðan. 18 www.mm.is TMM 1999:2
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.