Tímarit Máls og menningar - 01.06.1999, Síða 127

SKÁLDSKAPUR Á SKÖKKUM STAÐ
Onan og Ger eftir íslendinginn og hefðarsinnann Hallgrím var allt annað
verk en Onan og Ger eftir ftalann og futúristann Cristoforo. Málverk Cristof-
oros var hefðarrof en málverk Hallgríms hefðarhylling. En óvart er verk
Hallgríms nútímalegra: hann hefur með verki sínu komið af stað póst-
módernískri ringulreið, vefengt sjálfan höfundarréttinn á ekki ósvipaðan
hátt og Fuego.
Annar þeirra lítur á skrefin tíu sem nýja slóð, brautina til hins betra. Hinn
lítur svo á að hann sé að feta í fótspor fyrirrennara sinna. Svo snúa þeir sér við
og skoti skal hleypt af.
6
Kannski mætti, að vísu með slælegri samvisku, kalla íslenska alþýðusoninn
fyrsta íslenska póstmódernistann - langt á undan sínum tíma. Mér vitanlega
er hann líka fyrsti og eini íslendingurinn sem tekið hefur þátt í einvígi.
Hamilton er háðskur í garð Cristoforos þegar hann lýsir því að það rennur
upp fyrir þeim síðarnefnda að hann hefúr stungið upp á athöfn sem er ríg-
bundin í hefðir og form. Það er erfitt að brjóta reglurnar í einvígi; það er
næstum útilokað að vera frumlegur. Cristoforo mætti drukkinn til athafnar-
innar. Hamilton er jafn háðskur í garð Hallgríms sem hann lýsir sem „barns-
lega upp með sér yfir athöfninni og ákafur að fylgja til hlítar hefðum og
siðvenjum sem hann kann engin skil á.“20
Þegar þeir snúa sér við skal áskorandinn annaðhvort skjóta andstæðing-
inn eða, og það var offast gert, hleypa af útí loftið. Hleypir þá hinn einnig af
útí loffið og skilja þeir svo sáttir. Þetta gat Cristoforo ekki sætt sig við, að at-
hafnir hans væru svona rígbundnar. Þegar hann snéri sér við beygði hann sig
þegar í stað niður og gróf byssuna niður í blómabeð. Verknaðurinn var fá-
ránlegur. Hann lýsti frati á bæði athöftiina og hefðir hennar og á Hallgrím.
Þegar hann reis upp lék sigri hrósandi glott um varir hans. Á þeirri stundu
hefur hann án efa gert sér grein fyrir að Hallgrímur stóð með byssuna í hendi
sér og gat einfaldlega skotið hann. Hann gat líka gert honum ennþá meiri
óleik, sem var nákvæmlega það sem hann gerði. Eftir nokkra umhugsun
beygði hann sig niður og gróf einnig sína byssu í blómabeð. Cristoforo var
ekki skemmt í fyrstu.
Hallgrímur hafði á vissan hátt orðið að Cristoforo á sama hátt og Menard,
söguhetja Borgesar, varð að Cervantes. Hamilton hefúr á orði að þegar hann
sá þá saman hafi hann tekið eft ir því sér til undrunar að þeir voru sláandi lík-
ir. Honum hafði alltaf fundist þeir vera einsog svart og hvítt. Þessi sögumað-
ur okkar er einsog sögumaður Borgesar: hann hefur lýst því af sannfæringu
hversu ólík hvort öðru tvö eintök af sama fyrirbærinu eru.
TMM 1999:2
www.mm.is
125