Tímarit Máls og menningar - 01.09.2000, Side 35

STORMNÓTT, FÆÐING OG DAUÐl
við aðskilnað líkama og sálar hljóti að verða samruni þeirra „anda sem unn-
ast“ en hafa ekki fengið að njótast að veruleika. Við höfum fengið að heyra
harmrænar ástarsögur kvennanna tveggja og í tilviki Símons-Önnu er hún
sjálf í engum vafa um að hún er við andlát sitt að halda á fund hins langþráða
Páls.
Heinesen fer virkilega á kostum þegar hann lýsir „viðkomustöðum“
kvennanna tveggja fyrir dauðann. Á milli „fæðingar“ og dauða lenda þær
nefhilega hvor á sínum stað: Hin dyggðuga jómfrú, Símons-Anna, fer beint
til „himnaríkis“, eins og getið var um hér að ofan, hún upplifir björgun sína
frá upphafi og þar til hún gefur upp andann sem för inn í himnaríki:
Já, þannig er það, hugsaði hún, það verður fyrst dimmt og hræðilegt,
en svo er manni lyft upp. Maður er borinn á styrkum örmum, og síð-
an flýgur maður áfram og inn í ljósið. Dyr ljúkast upp, hár ríkmann-
legur stigi með rauðum dreglum blasir við manni, blóm og gullin rið,
hér eru lampar og ljósakrónur, hér kliða mildar raddir og huggunar-
rík orð, og þá er maður laus úr prísundinni. Liðið, liðið er hið undar-
lega jarðlíf með sína villustigu og syndsamlega misskilning, ryk og
salt og myrkur, liðinn er biðtíminn og vesöld hans, og upprunninn er
nú tími hinnar sælu fullkomnunar, hinn fyrirheitni morgunroði ei-
lífðarinnar, sem Páll hafði lýst svo fagurlega í bréfunum sínum, hin
himneska stund gleðinnar, þegar sálirnar mætast í ff iði og allt verður
gott... (16)
Síðustu orð Símons-Önnu eru: „Kemurðu nú, Páll?“
Hin synduga kona, Þöngla-Anna, þarf hins vegar fyrst að fara í gegnum
„hreinsunareldinn“, það er að segja eldhús „erkióvinarins" og elju sinnar,
Smiðs-Rósu:
Eldhúsið var fullt af gufu, hringirnir á eldavélinni voru rauðglóandi
[...] (14)
Stormurinn ýlffaði og hvein, eldurinn hvæsti grimmdarlega í rauð-
kyntri eldvélinni, hér var volgurslegur og kæfandi ilmur af kaffi og
brauði náðarinnar, hér höfðu þær loksins klófest hana og gátu lesið
henni pistilinn. Já, Smiðs-Rósa þuldi. Þessi hávaxna, skinhoraða kona
með hörkulegu brúnahrukkuna, sem var eins og botnlaus hyldýpisgjá
lóðrétt niður ennið, hún sat með biblíuna í kjöltunni og las um synd
og refsingu, um iðrun og yfirbót, um konuna, sem hafði orðið ber að
því að drýgja hór ... (17)
Þöngla-Anna lætur þó ekki kúga sig á þennan hátt, hún neitar að sitja undir
særingunum og yfirgefur hreinsunareldinn, fer út í stormnóttina til þess eins
TMM 2000:3
malogmenning.is
33