Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2006, Blaðsíða 92

87
Tímarit um menntarannsóknir, 3. árgangur 2006
skólastarf. Rannsóknir hafa almennt eflst mjög
mikið, á síðastliðnum 20 árum hefur orðið
gjörbylting í þessum efnum. Það er orðið til
rannsóknasamfélag í menntamálum hér á landi.
Hverju þarf þá að breyta til þess að rannsóknir
nýtist betur?
Það er verið að vinna mikið af rannsóknum á
sviði menntamála sem eru mjög mikilvægar, og
þær eru kynntar á ráðstefnum og í fræðiritum,
en ráðstefnurnar eru mest sóttar af öðrum
rannsakendum. Slangur af kennurum mætir.
Ég veit ekki hve mikið starfandi kennarar
lesa fræðiritin. Ætli kennarar lesi ýkjamikið
t.d. þetta tímarit (TUM) eða Uppeldi og
menntun? Ég er sannfærð um að eins og er
sé ákveðinn samskiptavandi milli ólíkra hópa
innan menntageirans að því er varðar umræðu
um rannsóknir.
Fræðimenn gætu e.t.v. unnið að því í
samvinnu við starfandi kennara að breyta
þessari menningu sem við töluðum um áðan og
stuðlað að því að kennarar eigi kost á þjálfun
í að túlka og lesa rannsóknir, en ég er einnig
þeirrar skoðunar að rannsóknarfólkið eigi að
gæta þess að missa ekki tengsl við þá sem
starfa utan rannsóknarheimsins. Það eigi að
kunna að matreiða þær fyrir fleiri en aðeins
aðra rannsóknarmenn í fræðiritum.
En sem betur fer hefur orðið breyting í þá
veru að nú þykir sjálfsagt að rannsóknir nýtist,
sem var kannski ekki eins mikið áður. Það
gefur von um að niðurstöður rannsókna verði
meiri „eign“ kennara.
Kannski gengur fræðimennskan stundum út
í smá öfgar þegar menn reyna t.d. að útskýra
einfalda hluti með afskaplega fræðilegum
orðum. Setja sig í óþarflega fræðilegar
stellingar.
Það er einhver togstreita í okkar stétt
gagnvart fræðunum almennt. Tengt þessu er
hvað kennarar hafa oft talað illa um menntun
sína, kennaramenntunin sé ekki nærri nógu
góð, jafnvel vond, þar sé ekki fjallað um það
sem skipti mestu máli. Aðrar stéttir tala ekki
jafnilla um menntun sína og kennarar. Heyrið
þið einhvern tíma t.d. presta eða verkfræðinga
segja að menntun þeirra sé vond? Ég held að
það sé sjaldgæft, hversu slæm sem hún kann
að vera. Þetta er auðvitað nátengt viðhorfunum
til rannsókna.
Það má kannski spyrja þig um menntunina,
hvað finnst þér sjálfri um hana? Finnst þér
kennaraskólarnir mennta þá kennara sem þú
þarft á að halda í skólunum?
Mér finnst við hafa upp til hópa afburða
kennara sem eru að vinna mjög gott starf. Ég
er sannfærð um að kennaramenntunarstofna-
nirnar leggja sig fram um að gera eins vel og
þær hafa burði og bjargir til á hverjum tíma.
Það er fráleitt að unnt sé að „kenna allt“ í
grunnnámi. Við erum í stöðugri símenntun nú
til dags og þar bæta menn stöðugt við sig. Það
er mjög eðlilegt og oft betra að ná tökum á
nýju efni með reynslu í starfi að baki.
Hefur þú oft rekið þig á það að rannsóknargögn
hafi sagt þér eitthvað þvert á það sem innsæi
þitt sagði þér?
Já, oft koma gögnin manni á óvart. T.d. í
nýjustu rannsókninni sem við létum gera á
Menntasviði um hegðunarvandann. Ég hélt
hann væri mestur á unglingastigi, sem var alls
ekki raunin.
Ekki hafði heldur hvarflað að mér annað
en að nemendur væru sendir í sérkennslu
á grundvelli einkunna í lestri. Ég vissi að
það væru ekki flókin viðmið notuð, en ég
hélt að viðmiðin væru þó einkunnir í lestri.
Sérkennslan í Reykjavík kostar milljarð á
ári. Svo kom í ljós í fyrstu rannsókn okkar
á sérkennslu að það virtist að vissu leyti
tilviljanakennt hverjir fóru í sérkennslu. Það
var nokkuð um að t.d. nemendur með háar
einkunnir í íslensku voru í sérkennslu í lestri.
Hvernig stóð á því? Ein skýringin var sú að þeir
sem trufluðu starfið, voru settir í sérkennslu í
lestri til að hafa þá ekki í bekknum, burtséð frá
getu þeirra í lestri. Í stað þess að gera eitthvað
markvisst í hegðunarvanda virtust þeir sendir í
sérkennslu í lestri. Slíkar niðurstöður kalla á að
brugðist sé við, þótt þær segi okkur ekki hvað
eigi að gera!
Við vildum því nota þessar niðurstöður
Viðtal við Gerði G. Óskarsdóttur