Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2006, Qupperneq 98

93
Tímarit um menntarannsóknir, 3. árgangur 2006
nýjar námsbrautir. En ég vissi ekkert um
atvinnulífið. Hvaða námsbrautir átti ég þá að
búa til? Margir framhaldsskólar voru þá að
byrja með námsbraut fyrir sjúkraliða og við
gerðum það líka. En það voru eitthvað svo fáar
hugmyndir á lofti. Ég þekkti ekki atvinnulífið
nógu vel til þess að vita hvaða störf það voru
sem vantaði menntun í. Ég vildi að ég hefði þá
haft þá yfirsýn sem ég hef núna.
Mér fannst líka framhaldsskólanámið
í starfsmenntuninni byrja á öfugum enda,
á almennu námi eins og stærðfræði sem
nemendurnir, flestir strákar, réðu illa við þá
stundina eða höfðu ekki áhuga á. Mér fannst
þeir ættu að byrja í sérgreininni og taka svo
stærðfræðina í lokin, þeir þurftu auðvitað að
læra rúmfræði og þegar þeir sæju það mundi
áhuginn vakna.
Ég hef lengi haft áhuga á að tengja skóla og
atvinnulíf, skipulagði t.d. þátttöku nemenda
minna í atvinnulífinu, bæði á unglingastigi og
í Háskólanum, bjó til námsefni um námsval
o.fl., hef gefið út stuðningsgögn fyrir náms- og
starfsráðgjöf og haft mikinn áhuga á náms-
og starfsráðgjöf almennt, sem tengist þessu
áhugasviði.
BROTTFALL
Þú hefur líka skoðað gengi brottfallsnemenda
og annað tengt því?
Já, ég sá nemendur mína úr gagnfræðaskóla-
num, sem þá hét, alls ekki hefja framhalds-
skólanám eða detta út úr framhaldsnámi og
hef almennt haft áhyggjur af framhaldsskóla-
kerfinu okkar sem helst illa á nemendum
sínum í samanburði við flest önnur lönd.
Þetta, og það sem ég nefndi hér áður, var m.a.
ástæðan fyrir því að ég fór að gera rannsóknir
á störfum og áður á gengi brottfallsnemenda í
atvinnulífinu.
Áður en ég byrjaði á rannsókninni á færni-
kröfum starfa sem ekki krefjast sérmenntunar
úr skóla hafði ég rannsakað ákveðna þætti í
tengslum milli grunnskóla og framhaldsskóla og
tengslum framhaldsskólanáms við háskólanám
og atvinnulífið. Ég hafði skoðað færnikröfur
starfa frá ýmsum sjónarhólum og gaf út bók
sem ber heitið „Frá skóla til atvinnulífs“6. Þar
er lýst nokkrum rannsóknum sem ég gerði á
tengslum menntunar og starfs. Svo hafði ég
aðeins skoðað námsráðgjöf sem snýr m.a.
að slíkum skilum. Doktorsritgerðin mín bar
heitið „The Forgotten Half“7 og beindist að
nemendum sem ekki ljúka framhaldsnámi,
sem ég nefndi „týnda helminginn“ í skólakerfi
okkar.
HEF ALLTAF VERIÐ
HAGNÝTINGARSINNI
Þetta tengist allt og er allt hagnýtt. Hefurðu
alltaf verið hagnýtingarsinni?
Já, ég hef líklega alltaf verið hagnýtingarsinni
í þessum efnum. Þegar ég stundaði rann-
sóknir vildi ég að þær nýttust í starfi og
þegar ég var fræðslustjóri vildi ég nýta
rannsóknarniðurstöður og önnur gögn.
Ef ég hefði ekki stundað rannsóknir áður
en ég varð fræðslustjóri hefði ég trúlega ekki
sett á stofn Þróunarsviðið. Ég hefði líklega
hvorki verið svona upptekin af því að nýta
rannsóknagögn og önnur gögn í starfi mínu
né svona nákvæm hvað varðar skýrsluskrif og
túlkun á þeim gögnum sem við byggðum á. Ég
las yfir nær allar skýrslur sem við birtum eins
og ég væri að dæma meistaraprófsritgerðir!
Kröfurnar sem ég gerði komu sumum
samstarfsmönnum mínum á óvart. Og svo
spurði ég gjarnan: „Á hverju byggir þú þetta?
Hvar eru gögnin? “ eða „Hver eru rökin?“
Þetta hefði ég líklega ekki gert nema af því
ég hafði stundað rannsóknir, og vanist þessari
nákvæmni og kröfuhörku. Þetta er heilmikil
þjálfun og sjálfsagi. Margir starfsmenn hafa
Viðtal við Gerði G. Óskarsdóttur
6 Gerður G. Óskarsdóttir (2000). Frá skóla til atvinnulífs. Rannsóknir á tengslum menntunar og starfs. Reykjavík:
Félagsvísindastofnun Háskóla Íslands og Háskólaútgáfan.
7 Gerður G. Óskarsdóttir (1995). The Forgotten Half. Comparison of Dropouts and Graduates in Their Early Work
Experience. The Icelandic Case. Reykavík: Social Science Research Institute and University Press, Universtiy of Iceland.