Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2010, Page 81

rannsóknarinnar var að kanna áhrifaríkar leiðir
til að vinna með börnum með ólíkan menn -
ingarlegan bakgrunn. Fylgst var með reyndum
kennara, Tiffany, og starfi hennar, meðal annars
til að kynnast henni og hvaða aðferðum hún
beitti í slíkri kennslu. í ljós kom að mikil áskor -
un fólst í því að hafa nemendur af erlendum
uppruna í bekknum, bæði fyrir kennarann og
aðra bekkjarfélaga. einnig var bent á að
kennarar og stjórnendur skóla þyrftu að taka
fjölbreytileika nemenda fagnandi því allir hefðu
hag af samskiptum við fólk með mismunandi
menningarlegan bakgrunn. Þá var bent á mikil -
vægi þess að koma til móts við námslega getu
nemenda og kunnáttu í nýju tungumáli því betri
árangur náist í kennslu ef þess er gætt að
nemandinn hafi verkefni við hæfi. Loks kom í
ljós að kennarinn þyrfti að vera jákvæður,
skilningsríkur og tilbúinn að kynna sér
menningu og tungumál nemenda af erlendum
uppruna.
niðurstöður sýndu einnig að umræður um
mismunandi menningartengda þætti efla áhuga
nemenda og opna augu þeirra, en það er þáttur
í því að efla jákvæð viðhorf og virðingu
nemenda fyrir ólíkri menningu. Þá var bent á
mikilvægi þess að virkja erlenda nemendur
félagslega, þótt menningarmunur geti hindrað
þátttöku þeirra í athöfnum bekkjarfélaga. einnig
kom fram að auka þyrfti samskipti við foreldra
erlendra barna með hjálp túlka. Loks kom í ljós
gildi þess að bjóða foreldrunum að koma í
bekkinn til að segja börnunum frá sinni
menningu (Lee, Butler og Tippins, 2007).
niðurstöður íslenskra rannsókna hafa verið
nokkuð samhljóða þeim erlendu rannsóknum
sem hér hefur verið fjallað um. í niðurstöðum
rannsóknar Hönnu ragnarsdóttur (2008) árin
2002–2005 á stöðu og reynslu tíu innflytjenda -
fjölskyldna á íslandi og barna þeirra fyrstu þrjú
árin í skólum kemur fram að aðstæðum í
skólum barnanna sé víða ábótavant hvað varðar
þekkingu og skipulag til að mæta þörfum
barnanna, svo og hinum fjölmenningarlega
veru leika almennt. skólarnir mæti börnunum á
nokkuð ólíkan hátt og það virðist fara eftir
þekkingu og reynslu einstakra kennara og
stjórnenda, fremur en eftir heildarsýn og
skólastefnu. einnig fari upplýsingaflæði milli
skóla og heimila einkum eftir frumkvæði og
þekkingu einstakra kennara fremur en heildar -
stefnu skólanna.
nýlegar íslenskar og erlendar rannsóknir
benda til þess að í fjölbreyttum kennarahópi
hvað varðar menningu, uppruna, tungumál og
trúarbrögð búi almennt fjölbreyttari reynsla,
meiri styrkur og betri innsýn í málefni fjöl -
breyttra nemendahópa en í einsleitari kennara -
hópi (Björk Helle Lassen, 2010; Ladson-
Billings, 2001; schmidt og Block, 2010). rann -
sóknir Hönnu ragnarsdóttur og Hildar Blöndal
á reynslu erlendra kennaranema af námi sínu
og reynslu starfsfólks leikskóla úr minnihluta -
hópum af starfi sínu í leikskólum á íslandi
styðja þær niðurstöður (Hanna ragnarsdóttir,
2010; Hanna ragnarsdóttir og Hildur Blöndal,
2007, 2010).
niðurstöður rannsóknar sigrúnar aðal bjarn -
ar dóttur, Hafdísar ingvarsdóttur og eyrúnar m.
rúnarsdóttur (2005) á viðhorfi kennara og
skólastjórnenda sem höfðu nokkra reynslu af
starfi með nemendum af ýmsum þjóðernum til
hlutverks síns og starfs sýndu að þátttakendur
höfðu almennt jákvætt viðhorf til vinnu með
nemendum af erlendum uppruna, enda þótt það
hafi einnig reynst þeim krefjandi á margan hátt
að vinna með fjölmenningarlega bekki.
Þau kristín aðalsteinsdóttir, guðmundur
engilbertsson og ragnheiður gunnbjörnsdóttir
(2007) gerðu rannsókn á fjölmenningarlegri
kennslu í noregi, kanada og á íslandi fyrir
nokkrum árum. Tekin voru viðtöl við sex
kennara í hverju landi til að afla upplýsinga um
hvernig kennarar yngri barna teldu sig búna
undir það að kenna erlendum nemendum,
hvernig komið væri til móts við einstaklings -
þarfir og hvernig þeir teldu að nemendum gengi
að aðlagast nýju menningar samfélagi.
Helstu niðurstöður rannsóknarinnar sýndu
að enginn þátttakenda hafði fjölmenningarlega
menntun. sumir þeirra töldu sig hafa þekkingu
vegna fyrri reynslu eða uppruna. á íslandi og í
noregi lögðu kennarar ýmist áherslu á að laga
börnin að nýju skólaumhverfi eða þeir brugðust
ekki við vandamálum þeirra. í kanada var
markvisst unnið að jafnrétti allra nemenda og
lögð áhersla á að kennararnir kynntu sér mis -
munandi menningu. einnig kom fram að á
íslandi töldu kennararnir að erlendu nemend -
urnir hefðu aðlagast íslenskri menningu vel.
81Kennarar og kennarastarf í fjölmenningarlegu samfélagi
Tímarit um menntarannsóknir, 7. árgangur 2010
Tímarit um menntarannsóknir_Layout 1 1/17/11 5:18 PM Page 81