Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2012, Page 4

4
að taka af borðinu
sópa gólfið og opna gluggana
til að hleypa vindlareyknum út.
Það bregst ekki.
Hugsunina um ræstinga- og hreinsunarhlutverk kvenna, sem skynja má
í ljóði Ingibjargar Haraldsdóttur hér að ofan, má tengja grein í Harvard
Business Online frá haustinu 20081 þar sem sú tilgáta er sett fram að þegar
konur komist loks í áhrifa- og valdastöður innan stofnana og fyrirtækja
þurfi þær að takast á við ákaflega áhættusöm verkefni. Staða þeirra sé lík-
ust því að klífa glerklett og langlíklegast að þeim skriki fótur og verkefni
þeirra mistakist. Hvert er þá verkefnið nú um stundir í íslensku þjóðkirkj-
unni, hvað er það sem þarf að þrífa og laga? Hvaða krísur hafa skekið hana
nýverið? Tvö dæmi um nýlegar krísur sem öll þjóðin þekkir má nefna.
Hið fyrra er átökin um hjónaband samkynhneigðra sem leidd voru til
lykta árið 2010 með breytingu á hjúskaparlögum á þá leið að tveir ein-
staklingar af sama kyni mega ganga í hjónaband. Hið síðara er rannsókn á
vegum kirkjuþings 2010–2011 á viðbrögðum og starfsháttum vígðra þjóna
og annarra starfsmanna þjóðkirkjunnar vegna ásakana á hendur Ólafi
Skúlasyni biskupi um kynferðisbrot, en niðurstaða rannsóknarnefndarinn-
ar lá fyrir í júní 2011. Bæði þessi mál reyndu mjög á kirkjuna, orsökuðu
óþol og reiði í garð hennar og leiddu til stórfelldra úrsagna. Krísur þessar
og viðbrögðin við þeim eru þó ekkert séríslenskt fyrirbæri. Starfsmenn
kirkjustofnana mismunandi kirkjudeilda víðs vegar um heiminn hafa einn-
ig verið ásakaðir um kynferðisbrot og um að bregðast fórnarlömbum slíkra
brota. Kaþólska kirkjan hefur ekki síst verið í brennidepli þessara mála og
enginn vafi leikur á að trúðverðugleiki hennar hefur beðið mikinn hnekki.
Svipað má segja um þá kreppu sem víða hefur orðið og tengist umræðunni
um hjónaband samkynhneigðra, sú kreppa hefur einnig orsakað tortryggni
og reiði. Tortryggni í garð kirkjustofnunarinnar hér á landi má vafalítið
einnig tengja efnahagshruninu haustið 2008 þegar tiltrú fólks til flestra
opinberra stofnana minnkaði mjög. Mælingar Þjóðarpúls Gallup síðastlið-
ið vor á trausti í garð íslensku þjóðkirkjunnar sýna að það er nú í sögulegu
lágmarki. Einungis 28% þjóðarinnar bera mikið traust til þjóðkirkjunnar
en voru fyrir átta árum 58%.
Þema þessa heftis er vandi kirkjunnar – krísan sem hún stendur frammi
1 „Glerkletturinn“ („The Glass Cliff“), sótt 25.6.2012 af http://www.businessweek.
com/managing/content/sep2008/ca2008095_095230.htm
SÓLVEIG ANNA BÓASDÓTTIR OG ÞRöSTUR HELGASON