Peningamál - 01.07.2006, Qupperneq 30

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
6
•
2
30
Afkoman versnar áfram árið 2008
Á árinu 2008 er áætlað að afkoma ríkissjóðs versni áfram og halli á
rekstri nemi 2% af landsframleiðslu. Skatttekjur lækka vegna sam-
dráttar í umsvifum og gjöld hækka umfram verðlag í samræmi við
samneysluforsendur spárinnar og fjárfestingaráætlun ríkisstjórnarinnar
að svo miklu leyti sem henni verður ekki frestað.
Áætlað er að útgjöld ríkissjóðs aukist um 15-20 ma.kr. umfram
verðlag bæði árin 2007 og 2008. Nær helming vaxtarins má rekja til
áætlunar stjórnvalda um auknar framkvæmdir til að draga úr sam-
drætti á árunum 2007 og 2008 þegar stóriðjuframkvæmdum lýkur.
Þegar þær áætlanir voru gerðar, eins og fram kemur í fjárlagafrum-
varpi fyrir árið 2004, var talið að landsframleiðsla yrði því sem næst
í samræmi við framleiðslugetu á árinu 2007. Samkvæmt grunnspá
Seðlabankans verður hins vegar enn 3% framleiðsluspenna árið 2007
en lítils háttar slaki árið 2008. Því virðist verulegt svigrúm til að seinka
og dreifa betur fyrirhuguðum framkvæmdum. Eins væri vert að huga
að því að seinka eftir því sem kostur er útgjaldaáformum á sviði sam-
neyslu og tilfærslna. Ábatinn er nokkuð ljós ef bornar eru saman
grunnspá Seðlabankans og fráviksspáin, þar sem vextir og gengi eru
látin ein um að ráða niðurlögum verðbólgunnar. Framleiðsla og kaup-
máttur rýrna að vísu meira í fyrstu ef tekið er á verðbólgunni, en rétta
fyrr af, og mun fyrr dregur úr verðbólgu. Ábatinn af samstilltu átaki
peningastefnu og ríkisfjármála felst einnig í því að herkostnaðurinn
dreifist betur en ef aðhaldsaðgerðir hvíla á peningastefnunni einni.
Nýleg yfirlýsing ríkisstjórnarinnar gengur í þessa átt. Með samstilltu
átaki þarf ekki að hækka stýrivexti eins mikið.
Halli á rekstri sveitarfélaga gæti aukist á næstu árum
Fátt er að frétta af fjármálum sveitarfélaga frá því í síðustu Pen inga-
málum. Þá lá fyrir bráðabirgðauppgjör Hagstofunnar fyrir árið 2005
og samantekt Sambands sveitarfélaga úr fjárhagsáætlunum fyrir þetta
ár. Ekki hefur farið fram sjálfstæð gagnasöfnun á vegum Seðlabankans
upp úr reikningum og fjárhagsáætlunum sveitarfélaga né heldur liggja
fyrir þau gögn innan ársins sem æskileg eru til að styðja spágerð á
ársfjórðungstíðni.
Fjármálaráðuneytið hefur breytt sínum áætlunum um fjárhag
sveitarfélaga óverulega frá janúar til nýrrar spár í júní. Spá um sam-
neyslu sveitarfélaga hefur þó verið hækkuð lítillega enda gefa nýbirtar
tölur Hagstofunnar um fyrsta fjórðung þessa árs vísbendingar um að
heildarsamneysla verði meiri á árinu en áætlað hefur verið og umfram
það sem ráða má af mánaðartölum ríkissjóðs.
Tafl a V-3 Fjármál sveitarfélaga 2004-20081

% af landsframleiðslu 2004 2005 2006 2007 2008
Tekjur sveitarfélaga 12,3 12,2 11,8 11,7 11,4
Útgjöld sveitarfélaga 13,4 12,8 12,2 12,2 12,6
Afkoma sveitarfélaga -1,1 -0,6 -0,4 -0,5 -1,2
Hreinar skuldir sveitarfélaga 5,1 5,3 5,0 5,0 6,0
Heildarskuldir sveitarfélaga 8,5 8,8 8,3 8,2 9,3
1. Samkvæmt uppsetningu þjóðhagsreikninga.
Heimildir: Hagstofa Íslands, fjármálaráðuneytið, grunnspá Seðlabanka Íslands 2006-2008.
Beinir skattar
Eyðsluskattar
Arður o.fl.
Aðrar tekjur
Mynd V-5
Breytingar ríkistekna 2006-2008
Á föstu verði
Ma.kr
Heimild: Grunnspá Seðlabanka Íslands.
-40
-30
-20
-10
0
10
20
30
200820072006
Samneysla
Tilfærslur
Fjármunamyndun
Önnur gjöld
Mynd V-6
Breytingar ríkisútgjalda 2006-2008
Á föstu verði
Ma.kr
Heimild: Grunnspá Seðlabanka Íslands.
-10
-5
0
5
10
15
20
25
30
200820072006