Peningamál - 01.07.2006, Blaðsíða 12

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
6
•
2
12
.... en verðlag sjávarafurða hækkar
Verðlag sjávarafurða hefur farið hækkandi í erlendri mynt frá því
snemma sumars 2004, alls um 13%. Botnfiskafurðir aðrar en ferskar
hafa hækkað um 16% á sama tíma (miðað við apríl sl.). Sjófrystur og
ferskur fiskur hefur hækkað mest, en það eru afurðir sem standa nær
kaupendum í virðiskeðjunni en frystar og saltaðar. Meðalverð ann-
arra sjávarafurða en ferskra var 7% hærra á fyrsta þriðjungi ársins
en fyrir ári og verðlag annarra botnfiskafurða en ferskra var rúmlega
9% hærra. Verðlag ferskra fiskafurða hækkaði töluvert meira, eða um
15%. Bræðsluafurðir hafa hækkað mjög mikið og höfðu hækkað um
20% á einu ári í apríl. Fyrstu mánuði þessa árs hefur verðlagsþróun
sjávarafurða einkennst af hefðbundinni árstíðarsveiflu, með nokkurri
lækkun í ársbyrjun. Verðlag réttist að jafnaði af þegar líður að sumri.
Útflytjendur búast almennt við að verðlag frystra og saltaðra sjávaraf-
urða hækki nokkuð það sem eftir lifir árs. Þanþol markaðarins til frekari
verðhækkana kann þó að vera því sem næst uppurið. Öðru máli virðist
gegna um ferskar sjávarafurðir þar sem reiknað er með áframhaldandi
og verulegri hækkun út þetta ár. Um miðjan júní hafði verð á fiskimjöli
hækkað mjög mikið eða um allt að 80% frá því á sama tíma í fyrra og
er búist við að verðið haldist hátt í ár. Í spánni sem kynnt er hér á eftir
er gert ráð fyrir að verðlag sjávarafurða í erlendum gjaldmiðli verði að
jafnaði um 10% hærra á þessu ári en í fyrra. Á næsta ári er því spáð
að verðlagið hækki um 4% milli ára.
Álverð er langt yfir langtímameðaltali
Álverð hefur ekki verið hærra um nær tveggja áratuga skeið og hefur
hækkað um 45% á sl. tólf mánuðum. Hæst fór verðið í fyrri hluta
maí sl. þegar að það náði 3.250 $/t en hefur lækkað um fjórðung á
seinustu fjórum vikum, í u.þ.b. 2.500 $/t. Verðlagsþróunin á seinustu
mánuðum hefur einkennst af miklu flökti. Að meðaltali var sextíu daga
verðflökt um 17½% á sl. ári, tæplega 30% það sem af er þessu ári og
33% í maí.1 Helstu skýringar á þessu aukna flökti eru aukin spákaup-
mennska, vaxandi óvissa með raforkuverð í N-Ameríku og Evrópu og
Breyting frá síðustu
Núverandi spá1 spá (prósentur)2
2006 2007 2008 2006 2007
Útflutningur vöru og þjónustu 1,4 11,2 14,0 -2,0 -1,9
Útflutningsframleiðsla sjávarafurða -2,0 -2,1 0,0 - -4,1
Útflutningsframleiðsla stóriðju 26,9 59,9 33,0 -4,4 -1,7
Verð sjávarafurða í erlendri mynt 10,0 4,0 2,0 0,5 -
Verð áls í USD3 39,0 -3,0 3,0 12,0 -1,0
Verð eldsneytis í erlendri mynt4 26,0 5,0 -3,0 10,0 -0,6
Alþjóðleg verðbólga5 2,1 2,0 2,2 0,1 -
Viðskiptakjör vöru og þjónustu 11,0 1,0 1,9 3,8 -0,3
Erlendir skammtímavextir6 3,5 3,9 4,1 0,4 0,4
1. Breyting frá fyrra ári í % nema fyrir vexti. 2. Breyting frá Peningamálum 2006/1. 3. Spá byggð á framvirku álverði. 4. Spá byggð á framvirku elds neytis verði. 5. Spá frá
Consensus Forecasts. 6. Spá byggð á vegnu meðaltali framvirkra vaxta helstu viðskiptalanda Íslands.
Heimildir: Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn, Bloomberg, Consensus Forecasts, Hagstofa Íslands, New York Mercantile Exchange, Seðlabanki Íslands.
1. Sjá CRU Monitor, Aluminium, júní 2006.
1. Álverð nær til 20. júní 2006.
Heimild: Reuters EcoWin.
Jan. 1999 = 100 Ál, $/tonn
Mynd II-6
Verð á sjávarafurðum (í erl. gjaldmiðli) og áli
janúar 2000 - maí 20061
90
93
96
99
102
105
108
111
114
1.000
1.300
1.600
1.900
2.200
2.500
2.800
3.100
3.400
2006200520042003200220012000
Verð sjávarafurða alls (v. ás)
Verð botnfisks án ísfisks (v. ás)
Álverð, meðaltal mánaðar (h. ás)
Tafla II-1 Útflutningur og helstu forsendur um þróun ytri skilyrða