Peningamál - 01.07.2006, Síða 64

F JÁRMÁLAMARKAÐIR
OG AÐGERÐIR SEÐLABANKANS
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
6
•
2
64
bréfi n koma gengisáhrif þess fram á öðrum tíma en á gjalddaga og losa
erlendu fjárfestana út úr krónustöðunni.
Tímaróf vaxta leitar upp
Úr einföldu tímarófi vaxta má m.a. lesa væntingar markaðsaðila um
framtíðarvexti. Fróðlegt getur verið að bera saman þessa ferla á ólíkum
tímapunktum og má m.a. sjá á mynd 4 hversu væntingar um framtíð-
arvexti lengri skuldbindinga hafa breyst á örfáum mánuðum. Ef borinn
er saman ferill vaxta á millibankamarkaði fyrir lán í krónum 10. janúar
og 10. febrúar sl. sést að ferillinn hefur hliðrast nokkurn veginn jafnt
upp um ígildi stýrivaxtabreytingar Seðlabankans hinn 26. janúar. Mikl-
ar hræringar hófust um 20. febrúar og því þá jukust verðbólguvænt-
ingar og á milli 10. febrúar og 10. mars hækkuðu lengri vextirnir tals-
vert, t.a.m. vextir til eins árs um 0,36 prósentur sem að hluta kann að
skýrast af því að væntingar um frekari hækkun stýrivaxta væru farnar
að hafa áhrif. Hinn 9. júní höfðu vextir til eins árs hækkað um 2,24
prósentur frá 10. mars en stýrivextir hækkuðu á tímabilinu um 1,5 pró-
sentur. Einnig voru nokkur áhrif merkjanleg á ávöxtun óverðtryggðra
ríkisbréfa eins og sjá má á mynd 5. Ávöxtun RIKB 10 0317 hækkaði frá
10. janúar til 9. júní um 2,03 prósentur sem er 0,28 prósentum meiri
hækkun en nemur stýrivaxtahækkunum Seðlabankans á tímabilinu en
ávöxtun RIKB 13 0517 hækkaði á sama tíma um 1,33 prósentur sem
er 0,42 prósentum minna en nemur hækkun stýrivaxta. Markaðurinn
metur því minni þörf fyrir hækkun vaxta til lengri tíma enda séu lík-
ur á að verðbólguhækkunin nú sé tímabundin og að verðbólga muni
hjaðna þegar fram í sækir.
Þessa sömu niðurstöðu má einnig lesa út úr vöxtum sem eru
reiknaðir út frá skiptakjörum (e. swaps) en slíka vexti er hægt að sjá í
viðskiptakerfi Reuters.
Vaxtamunur hefur aukist
Vaxtamunur við útlönd eins og hann er mældur með samanburði
3 mánaða millibankavaxta jókst úr 7 prósentum í 8,6 prósentur á
tímabilinu frá 14. mars til 20. júní. Að hluta til endurspeglar þetta
stýrivaxtahækkanir Seðlabanka Íslands á tímabilinu en vextir hérlendis
hafa einnig hækkað umfram stýrivaxtahækkanir bankans vegna auk-
innar verðbólgu.
Ríkissjóður styður við peningastefnuna
Um nokkurt skeið hefur verið ljóst að markaðsbrestur hefur verið til
staðar í þróun óverðtryggðra vaxta. Ríkisverðbréf mynda hér, sem og
víðast annars staðar, grundvöll vaxtamyndunar og er oft talað um slíka
vexti sem „áhættulausa vexti“ þar sem líkurnar á því að ríkissjóður geti
ekki staðið við skuldbindingar sínar eru taldar hverfandi. Lítil fjárþörf
ríkissjóðs leiddi til þess að dregið var úr útgáfu ríkisbréfa til skemmri
tíma og var tekin ákvörðun um að reyna að byggja upp þá flokka sem
lengst eiga í gjalddaga, þ.e. flokka á gjalddaga 2010 og 2013. Að auki
var útgáfu ríkisvíxla breytt úr þriggja mánaða víxlum í eins mánaðar
víxla. Þetta varð til þess að talsvert stórt gat myndaðist í ferlinum. Að
tillögu Seðlabankans var þetta fyrirkomulag tekið til endurskoðunar
og varð niðurstaðan sú að ríkissjóður mun á hálfs árs fresti gefa út
Mynd 4
Tímaróf vaxta á krónumarkaði
Heimild: Seðlabanki Íslands.
9.6. 2006
10.5. 2006
10.4. 2006
10.3. 2006
10.2. 2006
10.1. 2006
Dagar til innlausnar
0 100 200 300 400
9,0
9,5
10,0
10,5
11,0
11,5
12,0
12,5
13,0 %
Mynd 5
Ávöxtun ríkisbréfa
Daglegar tölur 3. janúar 2006 - 23. júní 2006
%
Heimild: Seðlabanki Íslands.
7,0
7,5
8,0
8,5
9,0
9,5
10,0
10,5
11,0
11,5
12,0
12,5
13,0
RIKB 13 0517
RIKB 10 0317
RIKB 07 0209
júnímaíapr.marsfeb.jan.