Skírnir - 01.01.1980, Síða 121

SKÍRNIR REVÍUR í REYKJAVÍK 119
áhorfenda: Fornar dyggðir eru t. d. sagðar „meinfýsni og kyn-
ferðis- og klámþankar nautnaspilltra og svallgefinna vesal-
inga.“26 Hitt virðist ekki hafa vakið andúð áhorfenda að þessi
dökka mynd sé dregin upp af lífsháttum borgaranna. Pólitískt
misferli, hrossakaup, brask og svindl er ráðandi í samfélagssýn
þeirra. Önnur lífsgildi og lögmál eru ekki sýnd. Heimur reví-
unnar er óumbreytanlegur. Ádeila revíunnar virðist hafa stað-
festandi áhrif. Hún hefur ekki breytt viðhorfum manna, heldur
fest þau enn frekar meðan áhorfandinn hefur notið afþreyingar
og skemmtunar. Óumbreytanlegur heimur revíunnar er fullur
af fordómum. Kvenfólk er að jafnaði sýnt sem einfeldningar sem
lifa fyrir munað. Þeir sem komnir eru úr sveit eru heimskir og
óþrifalegir. Verkalýður borgarinnar kemur ekki við sögu í reví-
unum né berast þangað tíðindi af stéttaátökum. Viðgangur
revíunnar er líka mestur á þeim árum þegar minnst átök af því
tagi eru í samfélaginu, vinna er nóg og uppgangur í atvinnulífi.
í leikdómi í Þjóðviljanum um Fornar dyggðir er vikið að þeim
átökum sem verkið spegli með nokkrum hætti. Þar takist á þeir
sem komust til vegs og virðingar í verslun og útgerð og hinir
sem áttu frama sinn að þakka flokkum með félagslegar hug-
sjónir. Síðan segir:
Þó þessi „revía“ eigi efalaust ekki að vera áróður fyrir neinn stjórnmála-
flokk og sé ekki borin uppi af neinum markvissum tilgangi, þá setur samt
hugsunarháttur þeirra er hana hafa smíðað ákveðinn heildarsvip á hana.
Og sú heild er — þó merkilegt megi virðast — hábroddborgaraleg íhaldsemi.
Ekki íhald í merkingunni „Sjálfstæðisflokkur" heldur bókstaflega hugsunar-
háttur þess manns, sem álítur að þjóðfélagsástand, eins og t. d. ríkti fyrir
tólf árum sé það eðlilega og eigi helst að vera óumbreytanlegt.27
íhaldssemin á ekki aðeins við um Fornar dyggðir. Eftirsjá
hinna góðu, gömlu daga er til staðar í velflestum revíum þriðja
og fimmta áratugsins. Syrgður er liðinn borgarbragur, verslun-
arhættir og tíska. Þessi íhaldssemi öðlast skýra stéttarlega afstöðu
á tímum skömmtunar og hafta. Þá eru dagar hins frjálsa kapítal-
isma lofaðir og prísaðir.
Mótsögnin í sögu revíunnar er þessi: Dregin er upp mynd af
spilltu borgaralegu samfélagi og á það deilt, en boðskapur höf-
unda revíunnar er samt sem áður að allt sé í lagi: