Skírnir - 01.01.1980, Blaðsíða 168
SKÍRNIR
166 ÓLAFUR JÓNSSON
ekki höfundi þá höfundar-ígildi. Ef leikrit og leikskáld eiga að
víkja úr sínum forna sessi í leikhúsinu þarf önnur kjölfesta
leiks að koma í þeirra stað.
Á þessu hafa menn kannski áttað sig betur í millitíð. Samt
sem áður finnst mér svipaðra annmarka gæta á sýningum Al-
þýðuleikhússins sem einnig leggur mikið upp úr samvinnu leik-
hópsins alls, að leikhöfundi meðtöldum, um hvert tiltekið verk-
efni, hugmyndaefni leiks og úrlausn þess á leiksviðinu. Alþýðu-
leikhúsið vill eða vildi minnsta kosti í upphafi framfleyta
róttækum hugmyndum, skoðunum, gagnrýni og lagði sig í
því skyni eftir einföldum kennistíl, vildi segja á sviðinu ein-
falda sögu með auðnumdum hætti. Það gleðilegasta við sýn-
ingu Alþýðuleikhússins á Skollaleik eftir Böðvar Guðmundsson
var hin ýtarlega stílfærsla efnisins, einfaldi ýkjustíll sem sýn-
ingin hélt frá upphafi til enda, skýra og skorinorða frásögn
sem þann veg komst til leiðar. Frásagnarefnið sjálft var bara
svo sorglega einfalt, barnsleg dæmisaga um yfirgang auðs og
valds yfir mannlega hamingju; leiksaga og persónugerð, mann-
skilningur og heimsýn leiksins virtist enganveginn fullnægjandi
þeim kröftum sem sýningin sjálf bjó að.
Samt sem áður naut Skollaleikur einbeitingar leiks og leik-
skilnings sem seinni sýningar Alþýðuleikhússins í Reykjavík,
Heimilisdraugar eftir Böðvar Guðmundsson, Blómarósir eftir
Ólaf Hauk Símonarson, hafa ekki haft til að bera. Þar ægir saman
efnivið og aðferðum farsaleiks, revíu, raunsæislegrar skopádeilu,
allt í því skyni að halda að áhorfandanum pólitískum boðskap
sem höfundum þykir vera brýnn. Það kynduga er að pólitískur
skilningur beggja höfunda birtist í leikjunum í gervi meló-
dramatískrar reyfarasögu um þrælmenni og sakleysingja, hið
illa auðvald og þjáðan og þjakaðan verkalýð. En formlegt hug-
mynda- og úrræðaleysi leikjanna semur sig að vísu skilmerkilega
að hinni tilætluðu pólitísku merkingu þeirra; og mikið rétt,
það eru hrein og bein revíuatriði sem best takast í leikjunum, og
leikrit Böðvars að því skapi betur en Ólafs Hauks sem það
stendur nær réttskapaðri revíu. Þá pólitísku revíu sem ýjað var
að í bestu atriðum Heimilisdrauga á Alþýðuleikhúsið hinsvegar
ennþá eftir að semja og setja á svið.