Skírnir - 01.01.1980, Qupperneq 206

204
HELGA KRESS
SKÍRNIR
og spurði, hvað hún hefði tekið fyrir, en mætta sagðist ekkert hafa tekið,
en hermaðurinn hefði viljað borga sér 50 krónur. Spurði þá Y, hvort
hún væri vitlaus, sjálf hefði hún aldrei minna en 30 krónur eftir kvöldið,
og oft meira, því hún léti sér ekki nægja einn. (Öldin okkar, Reykjavík
1951, bls. 174)
Mætta tekur að vísu ekki við peningum, en hvað um vinkonuna og her-
manninn sem virðist vanur að borga? í eftirfarandi umsögn Gerðar um
óraunsæi hórulýsingarinnar í Dyr standa opnar eru orð Önnu Sigurðar-
dóttur orðin að mörgum lögregluskýrslum: „Gunna er hóran sem fær borg-
un fyrir að sofa hjá. Samkvæmt lögregluskýrslum litu konur ekki á vændi
sem atvinnugrein. En það gerir Gunna.“ (152)
Mörg dæmi eru um það sem kalla mætti ónákvæmni í meðferð heimilda.
Halldór Laxness er sagður alinn upp í þéttbýli (15), og þarf ekki annað en
vitna til nafnsins á bókinni í tuninu heima um að svo muni ekki hafa
verið. Leikritsgerð Atómstöðvarinnar er talin eftir hann einan (56—57), og
hennar er ekki getið í heimildaskrá. Kvennahreyfingin eldri er sögð hafa
borist hingað „um aldamótin" (26), en réttara mun að hún hafi borist
hingað strax upp úr 1880, sbr. fyrstu sögur Torfhildar Hólm og grein
Bríetar Bjarnhéðinsdóttur í 11. og 12. tbl. Fjallkonunnar 1885.
Annað sem stingur í augu varðandi heimildir er fæð þeirra. T.a.m. virðist
kaflinn um kvenfrelsisstefnu f bókmenntum, þar sem gera átti grein fyrir
„nýjum viðhorfum í bókmenntarannsóknum" (15), ekki byggður á öðru en
tveimur bókum og fimm greinum. Það er því langt f frá að kaflinn rísi
undir nafni, og er þar raunar ekki gerð grein fyrir annarri stefnu en þeirri
sem birtist í rannsóknum Mary Ann Fergusson á kvengerðum. Þessi kafli er
fullur af órökstuddum fullyrðingum og alhæfingum út frá einu dæmi. Litið
er á „femíníska bókmenntafræðinga“ eins og þeir séu einn og samtaka hóp-
ur, sbr. „Femínískir bókmenntafræðingar töldu ...“ (40), „Femínískir bók-
menntafræðingar í Bandaríkjunum telja ...“ (74), og er síðan vitnað til ann-
aðhvort eins bókmenntafræðings málinu til stuðnings eða til engra. Vegna
rúmleysis verð ég að láta mér nægja að nefna tvö dæmi þessa. A einum stað
ræðir hún um forskriftarstefnu þá sem hún telur einkenna bandarískar
rannsóknir á verkum kvenrithöfunda, og segir svo: „Á Norðurlöndum hefur
þróunin orðið svipuð. Það sem ýtti undir hana var að í ljós kom að verk
kvenna sem skrifuðu undir karldulnefni fengu mun betri dóma en þegar
vitað var um kynferði höfundarins." (41) Fyrir þessu nefnir Gerður engar
heimildir, en ég þykist vita að hún sé með ákveðna grein eftir Pil Dahlerup
í huga (sjá K0nsroller i litteraturen, 1973). Hér virðist hún sem sagt al-
hæfa út frá einu dæmi, og hún nefnir heldur engin rök fyrir því hvernig
þessi grein (ef það er hún sem hún á við) hefur getað ýtt undir þróunina
á hvorki meira né minna en öllum Norðurlöndum. Á öðrum stað víkur
hún að stöðu fræðanna í Noregi og segir: „í Noregi hafa farið fram rann-
sóknir sem kallast „kvinnesyn i litteraturen" með „kjönspolitisk litteratur-