Skagfirðingabók - 01.01.1992, Page 63
UM LEGSTEINA í HÓLADÓMKIRKJU
eftir SIGURJÓN PÁL ÍSAKSSON
Kirkjugarðar, ásamt legstöðum innan kirkna, skipa mikils-
verðan sess í menningarsögu hverrar þjóðar. Á það því fremur
við um Hóladómkirkju og garðinn umhverfis hana, að þar
erum við stödd á sögustað, þar sem mörg stórmenni Islands-
sögunnar eru grafin. En þó að Hólar í Hjaltadal hafi að fornu
verið höfuðstaður Norðurlands, er þar fremur lítið af sýnileg-
um minjum frá fyrri tíð. Hið sama má að vísu segja um flestalla
íslenzka sögustaði. En ekki dugir að harma það sem glatað er,
heldur hlúa sem bezt að því sem enn er til, svo að það fari ekki
sömu leið og hitt.
Á síðari árum hefur vaknað talsverður áhugi á heimildar- og
listgildi legsteina og minningarmarka. Ber þar hæst bók Björns
Th. Björnssonar: Minningarmörk í Hólavallagarði, sem kom
út 1988. Einnig hafa birzt greinar, m.a. hér í Skagfirðingabók, af
svipuðu tagi. Legsteinarnir á Hólum eru meðal elztu og merk-
ustu minja, sem enn má finna þar á staðnum, og eiga það ekki
síður skilið, að um þá sé fjallað á prenti.
I þessari ritsmíð verður reynt að safna í einn stað sem fyllst-
um upplýsingum um legsteina þá, sem eru í kirkjunni, og þá
steina í kirkjugarðinum, sem settir voru fyrir 1800. Þeir eru
flestir yfir biskupum og skyldfólki þeirra. Steinarnir verða tald-
ir í tímaröð og þá miðað við dánardag viðkomandi manna.
Sumir steinarnir eru glataðir. Jafnframt því að lýsa legsteinun-
um og birta myndir af þeim, er stuttlega sagt frá því fólki sem
undir hvílir, jafnvel brugðið upp svipmynd eða gamalli sögu, til
61