Skagfirðingabók - 01.01.1992, Side 102

SKAGFIRÐINGABÓK
Verk Guómundar Guðmundssonar í Bjarnastaðahlíð
Guðmundur Guðmundsson í Bjarnastaðahlíð var nafnfrægasti
smiður sinnar samtíðar og helzti fulltrúi barokkstílsins meðal
íslenzkra listamanna. Dr. Kristján Eldjárn tók verk hans og
æviferil til rækilegrar rannsóknar í bók sinni Stakir steinarý1
Þar eignar hann Guðmundi fjöldamörg verk, bæði tréskurð og
steinsmíði. Eitt frægasta verk hans er skírnarfonturinn í Hóla-
dómkirkju, sem gerður var 1674 að forlagi og fyrirsögn Gísla
biskups Þorlákssonar.
Margt er á huldu um æviferil Guðmundar smiðs. Hann virð-
ist fæddur 1618 eða fyrr, því að faðir hans, Guðmundur Guð-
mundsson lögréttumaður í Bæ í Borgarfirði drukknaði það ár.
Eftir nám í Kaupmannahöfn kom hann til Islands 1647 og varð
yfirsmiður við Brynjólfskirkju í Skálholti. Síðan hverfur hann
norður í Skagafjörð (um eða eftir 1655) og er upp frá því mikið
í þjónustu Hólamanna, einkum Gísla biskups Þorlákssonar og
Ragnheiðar konu hans. Ekki er vitað hvenær Guðmundur dó;
seinasta verk hans með ártali er frá 1686, en hann er örugglega
látinn fyrir 1703.
Það hefur lengi verið vitað að Guðmundur hjó út legsteina á
Hólum. I ævisögu Jóns prófasts Steingrímssonar segir:
Guðmundur snikkari hefur úthöggvið nokkra líksteina á
Hólum norður og hér í Odda, item skírnarfontinn á
Hólum, sem sýnast má mikið meistaraverk.42
Guðmundur snikkari var langafi síra Jóns Steingrímssonar,
sem ætti því að vera sannfróður um þetta efni. Jón Espólín tekur
í sama streng í ættartölubókum sínum. Þar segir:
Guðmundur þriðji Guðmundsson . . . hefur úthöggvið
steinskírnarfontinn á Hólum og líksteina Þorláks
biskups, Gísla biskups sonar hans, Jóns biskups og Einars
100