Þjóðmál - 01.09.2014, Qupperneq 84

Þjóðmál haust 2014 83
enda á heildsölumarkaðinum senda inn á
miðlægan stað áætlun með 1 klst til 1 viku
fyrirvara um meðalafl hverrar klst . Fram-
leiðendur senda að sama skapi inn til boð
um afl og orku . Fyrir þessa orku notend-
anna er greitt samningsbundið verð, en fyrir
frávik, bæði upp og niður utan ákveð inna
vikmarka, er að auki greitt jöfn unar orku-
verð, sem fyrir hverja klst ræðst á mark aði af
framboði og eftirspurn . Á árinu 2013 nam
þetta markaðsverð til stóriðju fyrir tækis
um 10 USD/MWh, sem er miklu lægra en
umsamið langtímaorkuverð til fyrir tækis-
ins . Fyrir reglunaraflið fæst þó enn hærra
verð, og á Bretlandi er verðlag allrar raforku
a .m .k . tvöfalt hærra en hérlendis . Því vilja
sumir breyta, en aðrir ekki .
Nú víkur sögunni að grein BSS í sumar-
hefti Þjóðmála 2014, en þar segir:
„Sæstrengstækifærið felst ekki í útflutn-
ingi á raforku, eins og áður var, heldur í
útflutningi á sveigjanlegri raforku afhend-
ingu . Í raun má því segja, að hér sé um nýja
tegund „rafmagnsvöru“ að ræða fyrir okkur
Íslendinga, sem hingað til hefur ekki verið
sérstaklega verðmæt .“
Hér er vissulega um nýstárlega hugmynd
að ræða, sem snýst um að fjárfesta að jafn-
virði um þriðjung af landsframleiðslu
(VLF) Íslands í sæstreng án virkjana . Þá
hlýtur að vera nauðsynlegt að flytja fullt afl
um strenginn allan sólarhringinn til að nýta
fjárfestinguna til hins ýtrasta . Afl geta ís-
lenzka raforkukerfisins er mjög lítil í saman-
burði við það brezka, og sú flutnings geta
sæstrengs, sem mest er í umræðunni, 700
MW, er dropi í haf aflreglunarþarfar brezka
kerfisins, og þess vegna vafa undirorpið,
að hið brezka Landsnet, National Grid
Operator, sem ábyrgt er fyrir afljafnvæginu,
hafi hug á viðskiptum, sem litlu máli skipta,
og eru fremur óáreiðanleg, þar sem um eina
langa taug er að ræða, og fokdýra að auki .
Hér má minna á, að Evrópusambandið
styð ur nú sæstrengslögnina frá Ísrael til
megin lands Grikklands um Kýpur og
Krít . Sá strengur getur flutt 2000 MW
eða um þrefalt meira en strengurinn í hug-
mynd Landsvirkjunar . Þess vegna verð-
ur reiknaður flutningskostnaður um hann
aðeins 65 USD/MWh samkvæmt sömu
forsendum og notaðar voru við út reikn-
ing flutningskostnaðar um Íslands streng-
inn eða innan við helmingur af flutn ings-
kostnaði um þann streng, og þessi Mið-
jarðar hafs strengur verður arðbær fyrir bæði
seljendur og kaupendur orku um hann,
því að vinnslukostnaður í gaskyntu raf-
orku veri í Ísrael er undir 50 USD/MWh,
en raforkuverð, t .d . á Kýpur, er mjög hátt .
Kostn aður raforkunnar frá Ísrael við Grikk-
lands enda sæstrengsins verður þannig um
115 USD/MWh, sem að vísu er hærra en
meðalverð á heildsölumarkaði í ESB, en
sam keppnifært, þegar orku vantar inn á kerf-
ið frá vindrafstöðvum og sólarsell um . Und-
ir þessum sæstreng virðist vera við skipta-
grundvöllur og stjórnmála grund völl u r, þar
sem báðir hagnast og ESB-ríkin verða aðeins
minna háð orku frá Rússum en áður .
Það er ólíklegt, að nokkur fjárfestir muni verða
tilleiðanlegur að setja fé í
sæstrengsverkefnið fyrr en með
vissu um a .m .k . 160 USD/MWh
að raunverði út afskriftatíma
mannvirkjanna . Slík vissa er
ekki fyrirsjáanleg . Þvert á móti
virðist raunorkuverð í heiminum
fara lækkandi vegna minnkandi
hagvaxtar í heiminum og vaxandi
framboðs á eldsneytisgasi .