Þjóðmál - 01.09.2014, Blaðsíða 12

Þjóðmál haust 2014 11
Úr 15 . kafla
Starfið í réttinum
Þegar ég kom til starfa í réttinum var ég staðráðinn í að vinna eftir framan-
greindum viðhorfum mínum . Í því fólst
meðal annars að ég varð að kynna mér
málin vel áður en þau voru flutt til þess
að málflutningurinn nýttist sem best . Ég
notaði líka málflutningstímann til að spyrja
málflytjendur um allt sem mér þótti nauð-
synlegt að fá fram skýrari afstöðu til heldur
en þegar lá fyrir . Í ljós kom að þetta skipti
miklu máli fyrir vinnu okkar við að dæma
málin . Meira að segja voru dæmi um að
málflytjendur féllu frá málsástæðum og mál-
flutningi, sem þeir sáu við þessi samskipti
við dóminn, að ekkert hald var í .
Ég hef alltaf verið morgunhani og mætti
jafnan snemma á morgnana til vinnu .
Mál flutningur hófst klukkan 9 árdegis .
Ef ég átti að „vera í sal“, eins og það var
kallað, varði ég drjúgri morgunstundinni
í lokaundirbúninginn og var því jafnan
ferskur í málinu við flutning þess . Með
þessari lýsingu á starfsháttum mínum er ég
ekki að gera því skóna að aðrir dómarar hafi
kastað höndunum til undirbúnings síns .
Þar stóðu menn auðvitað misvel að verki
eins og gengur í svo stórum hópi .
Í fjölskyldustemningunni eru einstakir
dóm arar líka misjafnlega atkvæðamiklir .
Sumir eru áhrifameiri en aðrir eins og gerist
í öllum góðum fjölskyldum . Þó að ósann-
gjarnt sé að segja að einhverjir dómaranna
séu aðeins „farþegar í lestinni“ er þó ljóst
að þeir verða seint kallaðir „lestarstjórar“
og yrðu því varla gerðir ábyrgir fyrir lestar-
slysunum, nema þá að þeir hafi truflað
stjórntökin, til dæmis með óskum um að
lestarstjóri beygði út af teinunum og hann
látið undan því, eins og dæmi eru um . Hin
formlega ábyrgð út á við hvílir auðvitað á
dómurunum öllum, hvar sem þeir sitja í
„lestinni“ . Almenningur fær ekki einu sinni
að vita hver verið hefur frummælandi í
máli, þó að upplýsingar um það sé að finna
í dómabókinni, sem Hæstiréttur varðveitir .
Um sjálfan mig get ég sagt, að ég mundi
stundum ekki, þegar ég fór niður í dómsalinn
til að hlusta á málflutning, hvort ég átti að
vera frummælandi á dómarafundinum sem
við tók á eftir . Það skipti mig ekki máli . Ég
leit svo á að mér bæri alltaf að taka sjálfstæða
afstöðu til sakarefnis málanna, hvort sem ég
væri frummælandi eða ekki . Enginn vafi er
á að framangreind viðhorf mín til starfsins
ollu því að ég skilaði mun fleiri sératkvæðum
en aðrir dómarar . Stundum varð ég var við
að menn teldu þetta vera merki um sérvisku
eða jafnvel einþykkni . Svo var alls ekki . Ég
var blátt áfram að gera skyldu mína, eins og
ég leit sjálfur á hana . Þeir sem hafa sérstakan
áhuga á þessu ættu að lesa sératkvæðin
til að athuga hvort þeir hafi eitthvað við
lögfræðina að athuga sem þar birtist .
Í fjölskyldustemningunni eru ein-stakir dóm arar líka misjafnlega
atkvæðamiklir . Sumir eru áhrifa-
meiri en aðrir eins og gerist í öllum
góðum fjölskyldum . Þó að ósann-
gjarnt sé að segja að einhverjir
dóm aranna séu aðeins „farþegar í
lestinni“ er þó ljóst að þeir verða
seint kallaðir „lestarstjórar“ og yrðu
því varla gerðir ábyrgir fyrir lestar-
slysunum, nema þá að þeir hafi
truflað stjórntökin, til dæmis með
óskum um að lestarstjóri beygði út
af teinunum og hann látið undan
því, eins og dæmi eru um .