Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2012, Side 12

Arnfríður Guðmundsdóttir, Háskóla íslands
Kirkjan sem öruggur staður
Um meðferð kynferðisbrota innan íslensku þjóðkirkjunnar
I þessari grein verður gengið út frá þeirri fullyrðingu að það sé vilji allra
sem tilheyra kirkjunni að hún sé öruggur staður. Að sjálfsögðu þarf kirkjan
að bjóða upp á öryggi í íleiri en einum skilningi. A síðustu árum hefur
mikið verið rætt um kirkjuna sem öruggan stað þegar kemur að kynferðis-
brotum, hvort sem um er að ræða kynferðislega áreitni eða ofbeldi. Arið
1998 samþykkti Kirkjuþing starfsreglur um meðferð kynferðisbrota innan
íslensku þjóðkirkjunnar.1 Þessar reglur hafa verið í gildi frá 1. janúar 1999
og hefur fagráð um meðferð kynferðisbrota verið starfandi frá hausti sama
ár. Haustið 2010 var sett á stofn Rannsóknarnefnd Kirkjuþings, sem skilaði
skýrslu um viðbrögð og starfshœtti þjóðkirkjunnar vegna ásakana á hendur
Ólafi Skúlasyni biskupi um kynferðisbrot í júní 2011. I skýrslunni kemur
fram að „ýmislegt hafi farið úrskeiðis...og mistök verið gerð“ í meðferð
þessa máls árið 1996.2 Sama megi segja um viðbrögð kirkjunnar þegar málið
var aftur til meðferðar innan hennar á árunum 2008 til 2010. I kjölfar
skýrslunnar setti kirkjuþing á stofn nefnd til að vinna úr niðurstöðum
rannsóknarnefndarinnar.3 Sumarið 2011 greiddi síðan íslenska þjóðkirkjan
þremur konum skaðabætur, sem ásakað höfðu Ólaf Skúlason fyrir að hafa
brotið gegn sér.
Bókin Ekki líta undan. Saga Guðrúnar Ebbu dóttur Ólafi Skúlasonar
biskups sem kom út í október 2011 hafði mikil áhrif á íslenskt samfélag
og kallaði á viðbrögð íslensku þjóðkirkjunnar. Ásakanir á hendur Ólafs
Skúlasonar sem þjónaði sem biskup íslensku þjóðkirkjunnar frá 1989 til
1997, hafa haft gífurlega mikil áhrif á stöðu kirkjunnar í íslensku samfélagi.
Á það bæði við um ásakanir kvennanna sem komu fram árið 1996 og
dóttur Ólafs sem sakar hann um að hafa beitt sig kynferðislegu ofbeldi frá
1 http://kirkjuthing.is/gerdir/1998/18
2 Rannsóknarnefnd kirkjuþings, 11.
3 http://kirkjuthing. is/frett/1367

10