Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2012, Blaðsíða 71

Umræða
Niðurstöður úr rannsókninni sem hér hafa verið kynntar sýna að þrátt fyrir
að meirihluti þátttakenda sé þeirrar skoðunar að fólk þurfi alltaf eitthvað til
að trúa á og að það sé mikilvægt að vera sannfærður um lífsviðhorf sitt eða
trú þá virðast trúarbrögð ekki gegna miklu hlutverki þegar þeir túlka líf sitt
og reynslu og trúarleg iðkun virðist heldur ekki vera mikilvægur þáttur í lífi
þeirra. Með öðrum orðum þegar horft er á tilvistartúlkun34 unga fólksins þá
virðast trúarbrögð og trúarlíf ekki gegna þar miklu hlutverki. Þetta á líka við
um þau sem sögðust tilheyra tilteknum trúarbrögðum eða trúfélagi. Þrátt
fyrir það virðist tilgreind trúfélagsaðild hafa áhrif á viðhorf hluta hópsins
á þann hátt að þau sem segjast tilheyra einhverjum trúfélögum eða trúar-
brögðum eru líklegri til að telja trúarbrögð mikilvæg í samfélaginu og að
þau hafi haft áhrif á viðhorf þeirra, heldur en hin sem segjast utan trúfélaga
eða trúlaus. Sama gildir um þýðingu trúarlegrar iðkunar. Greinilegur munur
milli kynja kemur fram í svörum við mörgum fullyrðinganna. Mun hærra
hlutfall stráka tilgreinir sig utan trúfélaga eða sem trúlausa en í mörgum
tilfellum eru stelpur líklegri til að vera sammála fullyrðingum sem fela í
sér trúarlega afstöðu eða gildi trúarlegrar iðkunar. Strákar eru aftur á móti
líklegri til að vera sammála fullyrðingum sem fela í sér tiltrú á vísindum
fremur en trúaratriðum.
Hvort ofangreint stafar af því að umgjörð tilvistartúlkun unga fólksins,
þ.e. félagslegt og menningarlegt umhverfi þess, sé svo veraldarvætt að
trúarbrögðin hafi þar lítinn sess,35 er ekki gott að segja á grundvelli þeirra
gagna sem rannsóknin byggir á. Hér vakna líka spurningar um hvort unga
fólkið trúi án þess að tilheyra, eða trúi hvorki né tilheyri, eða jafnvel trúi á
að tilheyra. Davie áréttar ójafnvægið milli talna um trúfélagsaðild og fjölda
þeirra sem í raun láta sig varða trú og trúariðkun og bendir á að meirihluti
fólks í Bretlandi haldi áfram að trúa en hafi fyrir löngu tapað raunverulegum
tengslum við trúfélagið sem það tilheyrir.36 Voas og Crockett halda því aftur
á móti frarn að trú foreldra yfirfærist til barnanna í aðeins í um helmingi
tilfella meðan fjarvist trúarbragða í fjölskyldulífinu flytjist nánast allaf milli
kynslóða. Því sé yfirfærsla trúar milli kynslóða jafnveik og yfirfærsla þess að
tilheyra tilteknum trúarbrögðum eða trúararfleifð.37 Day bendir hins vegar
34 Sbr. Gravem 1996; Hartman 1986a, 1986b, 2000; Skeie 1998, 2002b; Haakedal 2004.
35 Sjá Geertz 1973; Parekh 2006; Berger 1969; Luckmann 1977.
36 Davie 1990, 1994.
37 Voas og Crockett 2005.
69