Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2012, Blaðsíða 172

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2012, Blaðsíða 172
voru sóknarnefndirnar? Því er það út af fyrir sig áhugaverð niðurstaða í verkinu að Guðbrandur hafi farið þá leið þótt nokkuð skorti á skýringar. Barokktíminn, upplýsing og píetismi Tímabilið eftir 1630 - þegar siðbótin hefur skilað sér inn í trúarmenningu þjóðarinnar að mati höfundar - einkennist af guðfræði barokktímans, píet- isma, upplýsingu, miðlunarguðfræði, íhaldssamri og frjálslyndri guðfræði. Að mörgu leyti er kaflinn um barokktímabilið í guðfræði og trúar- menningu gagnlegur en þar hefði höfundur getað þurrkað rykið enn betur af vanabundinni umfjöllun um efnið. Það á meðal annars við um séra Hallgrím Pétursson og Passíusálma hans. Séra Hallgrímur er einn af risum íslenskrar menningarsögu og fáir hafa haft þar sambærileg áhrif. Umfjöllun um hann, sálmakveðskap hans, myndmál og trúarskilning kallar því á ferska umfjöllun öðru hvoru, raunar alltaf. Hver tími hlýtur að horfa sínum augum til hins sögulega arfs. Að öðrum kosti er hætt við að hann verði aðeins minnisvarði um liðna tíð og liðinn trúarskilning. Hér kemur til kasta sagnfræðingsins að setja sig í túlkunarfræðilegar stellingar til þess að brúa bil aldanna. Að öðru leyti er umfjöllun höfundar um þetta tímabil ítarleg og ljóst er að efnið er honum handgengið. Píetisminn birtist hér á landi í formi aukinnar vandlætingar á siðferði landsmanna en einnig með þungri áherslu á menntun og menningu, á lagasetningu sem vísar í báðar áttir. Þeir Filippus Jakob Spener, „faðir þýska píetismans“ og Gotttfried Wilhelm Leibnitz, faðir þýsku upplýsingar- stefnunnarí voru nánir vinir á yngri árum sínum í Frankfurt am Main. Rit þeirra settu þessar mikilvægu stefnur á dagskrá og áttu eftir að breyta hinu menningarlega og pólitíska landslagi álfunnar á næstu áratugum, það átti einnig við um ísland. Merkasti fulltrúi þessa tímabils hér á landi - undir lok barokkguð- fræðinnar og við upphaf píetismans - var meistari Jón Vídalín, umfjöllun höfundar um Hússpostillu hans fær talsvert rými. í þeirri áherslu er óþarf- lega mikill þungi á þau áhrif sem ensk heittrúarstefna hafði á Postilluna, þau eru sannarlega fyrir hendi en hin lútherska áhersla samtímans er engu að síður yfirgnæfandi. Höfundur eygir vel það fína samspil sem fer fram í Hússpostillu meistara Vídalíns milli lögmáls og fagnaðarerindis. Höfundur miðar upphaf upplýsingartímans „við stofnun Lands- nefndarinnar fyrri árið 1770“ (195) og fylgir þar hefðbundnum sjónarmiðum. Hann bendir á að Lærdómslistafélagið hafi haft guðfræði á stefnuskrá sinni 170
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.