Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2012, Blaðsíða 169

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2012, Blaðsíða 169
eyðslusamur úr hófi fram, sem birtist í miklum veisluhöldum og fégjöfum til vina auk kostnaðarsamrar dómkirkjubyggingar. Kirkja sú sem fyrir var, var þó aðeins rúmlega 20 ára gömul.“ (79) Aldarfjórðungi eftir að Klængur lét af embætti sest einn litríkasti miðalda- biskupinn í biskupsstólinn á Hólum, Guðmundur góði, sem komst einnig til embættis í skjóli höfðingjanna nyrðra en átti eftir að reynast þeim óþægur ljár í þúfu, ekki síst vegna þeirra áhrifa sem hann flutti hingað til lands frá siðbótarhreyfingum kirkjunnar á miðöldum, klaustrahreyfingunum. Margir hafa talið að Guðmundur Arason hafi verið „einhver óþarfasti maður í sögu þjóðarinnar... vegna hinnar miklu óaldar og rána sem tíðkuðust á tíð hans. Honum hefur einnig verið kennt um upphaf Sturlungaaldar (um 1220) og endalok þjóðveldisins. A móti má segja að hann hafi haft mikil áhrif á trú almennings eins og sagnir af helgi hans eru gott dæmi um“ (85). Biskupsdómur Guðmundar góða leiðir hugann ekki aðeins að höfðingj- unum heldur einnig að hinum fátæku, um það efni fjallar Torfi einnig og bendir á að í fátækraframfærslu hafi Islendingar haft talsverða sérstöðu því að „kirkjan [sá] ekki um fátækraframfærsluna hér á landi heldur hrepparnir. Er það nær einsdæmi í alþjóðlegu samhengi og setur stórt spurningarmerki við fullyrðingar um mikla fátækrahjálp íslensku kirkjunnar á miðöldum" (99). Hér bendir Torfi á mikilvægt atriði sem hefur m.a. afleiðingar á mat manna á siðbótinni síðar meir. Siðbótaröld Torfi bendir oftar en einu sinni á eitt og annað sem virðist hafa verið sérstaða kristnihalds á Islandi. Þar má nefna „að virðing kirkjunnar manna sjálfra fyrir kristinréttinum var harla lítil. Biskuparnir á Hólum um þessar mundir [þ.e. í lok miðalda] áttu flestir afkomendur. Gottskálk hinn grimmmi átti t.d. þrjú börn og var hinn frægi þýðandi Nýja testamentisins, Oddur Gottskálksson, eitt þeirra. Viðurlög kristinréttar við frillulífi voru þó ljós, þ.e. embættismissir. Ljóst er að biskupar og prestar hafa farið illa með dóms- vald sitt undir lok miðalda, notað það fyrst og fremst til að raka til sín of fjár og sett sjálfa sig ofar lögunum. Gaf Gottskálk biskup t.d. einni dóttur sinni heimanfylgju af fé kirkjunnar og sama gerði Jón Arason... Má því segja að í drambi kaþólsku kirkjunnar sjálfrar hafi fall hennar verið falið. Hún hafi grafið sína eigin gröf‘ (110). Umfjöllun höfundar um siðbótaröldina er allítarleg. Fyrirsögn kaflans er „Siðskiptaöld og rétttrúnaður“ en hvort tveggja orkar tvímælis. Þeir sem 167 L
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.