Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2012, Side 91

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2012, Side 91
hljóp ég í samkunduhúsið og grét yfir eyðingu musterisins,“ skrifar Wiesel um uppvaxtarár sín í Sighet.40 Þegar í bernsku var hann tekinn að lesa skýr- ingarit eftir Rashi (1040-1105), einn kunnasta biblíutúlkanda Gyðinga.41 Fyrsta nafnið sem Wiesel nefnir í Nóttinni er Móse, „meðhjálpari.“42 Um hann segir að hann hafi verið „allt í öllu í samkunduhúsi Hasídím Gyðinganna.“43 Nafn Móse í Sighet og það sem um hann er sagt skapar þegar í stað hugrenningatengsl við Móse Gamla testamentisins sem er m.a. kunnur íyrir það hversu fjölþættu hlutverki hann gegndi. Hann var m.a. þjóðarleiðtogi, meðalgangari Guðs og manna, löggjafi, dómari, spámaður. Hann bað íyrir þjóð sinni og brást við möglun lýðsins með þeim hætti að ekki verður honum líkt við neitt frekar en kraftaverkamanni. Móse í Sighet var lærimeistari Wiesels.44 Móse meðhjálpari var í hópi fyrstu Gyðinganna sem fluttir voru frá Sighet af nasistum vegna þess að hann var af erlendum uppruna. Honum tókst hins vegar að lifa af þegar aðrir samferðamenn hans voru drepnir, flýja og snúa aftur til þorpsins. Örvæntingarfullur reyndi hann að fá Gyðinga til að hlusta á sig, vara þá við því sem þeir ættu í vændum en enginn hlustaði. „ Jafnvel ég hlustaði ekki,“ skrifar Wiesel.45 Þetta minnir, að breyttu breytanda, á möglun fsraelslýðs í óbyggðagöngunni (2Mós 16). Þegar fólkið þverskallaðist við orðum Móse, kvartaði og kveinaði og vildi ekki hlusta á leiðtoga sinn. Páskahátíðin rennur upp.46 Þá átti brottflutningur Gyðinganna í Síget sér stað, það var þeirri nýi „exodus" en sannarlega með öfugum formerkjum. Sú brottför reyndist engin björgun, eins og frelsun Gyðinganna úr ánauðinni úr Egyptalandi forðum, undir forystu Móse, heldur þvert á móti ferð til móts við hryllilega dauðdaga. En í báðum tilfellum er brottflutningurinn tengdur páskum. Og tengingarnar eru sannarlega fleiri. Litla systir Wiesels hét Sippóra, eins og áður var getið. Hún var m.ö.o. nafna eiginkonu Móse Gamla 40 Wiesel, Elie 2009, Nótt, s. 8. 41 Wiesel, Elie 2009: Rasbi, Preface: „Ever since childhood, he has accompanied me with his insights and charm. Ever since my first Bible lessons in the heder, I have turned to Rashi in order to grasp the meaning of a verse or verse that seemed obscure.“ 42 Svo í íslensku þýðingunni. 43 E. Wiesel, 2009 Nótt, s. 7. íslenska umfjöllun um Hasídím Gyðinga er að finna í ritinu Guð á hvíta tjaldinu. Sjá Gunnlaugur A. Jónsson 2001, s. 218-219. 44 E. Wiesel, 2009 Nótt, s. 9: „Sjálfum tókst mér að finna mér meistara í Moishe meðhjálpara.“ 45 E. Wiesel, 2009 Nótt, s. 14. 46 E. Wiesel, 2009 Nótt, s. 19: „Sjöunda dag páskahátíðarinnar voru tjöldin loks dregin frá: Þjóðverjarnir handtóku leiðtoga gyðingasamfélagsins." 89
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.