Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2012, Side 151

að siðgæðisvitund þjóðarinnar tapist og þjóðfélagið muni afsiðast.43 Við
innrætum börnum okkar boðorðin, ekki fyrst og fremst til að innræta þeim
kristni eða kafifæra önnur trúarbrögð en kristni. Nóalög og Móselög eru
1000 - 2000 árum eldri en kristni og eiga sínar hliðstæður í öllum trúar-
brögðum. En að innræta fólki siðferðisgrunn nútímalaga er nauðsynlegt.
Við gerum það vegna þess að þeir sem brjóta þau boðorð nógu mikið og
nógu lengi komast í kast við lögin og það er ekki hlutskipti sem við óskum
börnum okkar.
Það er verðugt rannsóknarefni trúarbragðafræðinnar, að finna leið til
þess að kenna hver sé hinn rétti uppruni siðferðis, trúar og laga. Meiri
samvinna þarf að takast milli ríkisvalds og trúar um að varðveita þennan
menningararf.
Þakkir
Ritgerð þessi er að stofni til fyrirlestur á Málstofu í trúarbragðafræði 19.
2. 2010 að frumkvæði Péturs Péturssonar prófessors. Honum eru færðar
þakkir fyrir þetta frumkvæði og margvíslegar ábendingar varðandi efni
greinarinnar. Þá vil ég þakka ýmsar ábendingar frá fræðimönnum, þar vil
ég sérstaklega nefna Dag Þorleifsson trúarbragðafræðing, Vilhjálm Árnason
prófessor og Garðar Gíslason hæstaréttardómara.
Ágrip
Varpað er fram þremur rannsóknarspurningum: I fyrsta lagi hvenær
var eingyðistrú tekin upp í Kanaanslandi og í hverju er Jahve verulega
frábrugðinn öðrum samtíma guðdómum? I öðru lagi hverjar breytingar
orsakaði trúin á þjóðfélagi og siðfræði? I þriðja lagi hverjar af þessum breyt-
ingum urðu varanlegar? Hið upprunalega samfélag Hebrea virðist hafa búið
við blóðhefndakerfi en tekið upp dómstól Drottins í staðinn og sett margar
réttarheimildir þar að lútandi í Gamla testamentið. Síðar birtast þessar
hugmyndir í Sjötíumannaþýðingunni sem helleniskur gyðingdómur og
fyrstu kristnu samfélögin virða. Enn síðar kemur afturhvarf til Rómarréttar í
Býsans með Corpus Juris Civilis, en Corpus Juris Canonici sýnir meiri áhrif
Biblíunnar, hún verður enn frekar ráðandi á einveldistímanum í Evrópu og
í dag má segja að siðfræði Biblíunnar liggi til grundvallar réttarheimspeki
nútímans.
149
L