Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2016, Blaðsíða 146

145
Sá sess hagnast báðum greinunum, því hvorug getur nálgast líf annarra
dýra upp á eigin spýtur. Vísindi þurfa skáldskap til að ræða innra líf dýra
og ávarpa það með hliðstæðum, ályktunum og ímyndunarafli, rétt eins og
skáldskapurinn þarf vísindin til að lýsa dýrunum sem raunsæislegum pers-
ónum.
Í þessu samhengi er við hæfi að rifja upp harmsöguna af úlfinum Lóbo,
eins og hún birtist í bók Setons undir lok nítjándu aldar, og bera hana
saman við sjónvarpsheimildamynd frá því snemma á tuttugustu og fyrstu
öld, þar sem saga Setons er rakin og greind af úlfafræðingi, frá sjónarhóli
vísinda, svo hægt væri að vega og meta sannleiksgildi hennar. „Lobo,
King of the Currumpaw“ er fyrsta sagan í Wild Animals I Have Known og
jafnframt sú frægasta. Þar segir frá þrekvirkjum hins alræmda úlfs Lóbó,
sem herjar á búpening bænda í Currumpaw í norðurhluta Nýju Mexíkó
í Bandaríkjunum. Hún er að hluta til sjálfsævisöguleg og sögð frá sjón-
arhorni Setons sjálfs, sem var eitt sinn mikilsvirtur úlfaveiðimaður, áður
en hann sneri við blaðinu og tók málstað þeirra. Þar lék Lóbó lykilhlut-
verk, eins og greint er frá í sögunni. Eftir margar árangurslausar tilraunir
til að drepa Lóbó og flokkinn hans var sent eftir Seton sem átti að útrýma
plágunni. Þó að hann væri farsæl úlfaskytta reyndust aðferðir hans þó álíka
árangurlausar og annarra. Vanhæfni mannfólksins til að ráða niðurlögum
úlfsins skópu ákveðna dulúð í kringum dýrið, sem gerði það að verkum að
Lóbó var talinn meira en bara úlfur í héraðinu – jafnvel einhvers konar
goðsögulegt skrímsli. Lóbó sýndi mikið hugvit, rannsakaði gildrurnar
rækilega, gerði þær óvirkar, og skildi hugsanlega eftir skilaboð til veiði-
mannanna, eins og til að ögra eða gera grín að þeim. Seton studdist við
alls kyns algengar úlfadrápsaðferðir, sem allar misheppnuðust og erfiðið
leiddi til aukinnar virðingar hans gagnvart andstæðingi sínum, sem hafði
nú umbreyst í reglulega ögrandi áskorun. Loks tókst Seton að finna óbeina
leið að Lóbó, með því að fanga maka hans, Blöncu. Seton veiddi og drap
Blöncu og skildi þannig Lóbó eftir einan og ráðvilltan. Í eftirminnilegu
broti úr sögunni skynjar Seton breytingu í hegðun úlfsins, þar sem kvöld-
ýlfrið hljómar ekki lengur storkandi, eins og áður, heldur sorgmætt:
Nú var óvéfengjanlegur sorgartónn í því. Þetta var ekki lengur hið
háværa, ögrandi væl, heldur langt og tregablandið; „Blanca! Blanca!“
virtist hann kalla. […] Loks virtist hann finna slóðina og þegar hann
kom að reitnum þar sem við höfðum drepið hana, varð harmi lostið
ýlfrið ámátlegt. Það var sorgmæddara en ég hefði nokkurn tím-
RAUNSÆISDÝR OG NÁTTúRUVÍSINDASKÁLDSKAPUR