Skírnir - 01.09.2007, Blaðsíða 73

1 „Af al fl‡›u var hann all vel virt ur. Menn flekktu lítt til nátt úru vís inda, og báru
flví vir› ingu fyr ir „nátt úru sko› ar an um“, er svo var nefnd ur. fia› mynd u› ust
jafn vel hálf gild ings töfra sög ur um hann, og er sagt a› kell ing ar hjeldu hann vissi
lengra en nef hans ná›i, og víst er um fla›, a› slík at vik voru til greind, eins og
reynd ar hef ur bor i› vi› um fleiri ís lenzk skáld fram á sí› ustu tíma.“ Hann es
Haf stein: „Um Jónas Hall gríms son.“ Ljó› mæli og önn ur rit ept ir Jónas Hall -
gríms son. Kaup manna höfn 1883, bls. XX VI II.
Skírn ir, 181. ár (haust 2007)
SVEINN YNGVI EGILSSON
Um hvað tölum við þegar við
tölum um náttúruna?
Fjallið Skjaldbreiður eftir Jónas Hallgrímsson
Nátt úr an var vi› fangs efni Jónas ar Hall gríms son ar sem vís inda -
manns, enda hef ur hann löng um ver i› kennd ur vi› hana og kall -
a› ur nátt úru fræ› ing ur, fló a› sam tíma menn hans hafi oft ar kall a›
hann „nátt úru sko›ar ann“.1 En hug tak i› nátt úra hef ur líka ver i›
not a› til a› skil greina Jónas sem skáld. Ári› 1883 komst Hann es
Haf stein svo a› or›i:
Sem skáld er Jónas í sínu innsta e›li nátt úru skáld (n a t ú r a l i s t i ). Hin
ytri nátt úra, land i› me› döl um sín um og fjöll um, ám og blóm um, er tí› -
ast yrk is efni hans, efn i› í sam lík ing um hans, og um gjör› hugs ana hans.
Hann elska›i allt fag urt form, — fag urt og nátt úr legt mál og fallandi
stu›la, eins og fagr ar hlí› ar og fagr an hljóm í ám, og fless vegna er mál
hans svo lip urt og ljett, a› hann er í flví jafn fjarri öfg um og ósönn um og
ónátt úr leg um mynd um, eins og í hugs un um sín um. Mál sitt sæk ir hann í
hjörtu fljó› ar inn ar, skáld skap inn tek ur hann úr nátt úru feg ur› lands ins.
fienn an nátt úru skáld skap hef ur hann a› öll um lík ind um ekki af ytri áhrif -
um, flví a› hann flekkti ekki e›a mjög lít i› flau skáld, sem hon um mest
svip ar til í flessu, sem eru hin svoköll u›u „Vatna skáld“ (lake school) á
Englandi, og hann var flannig fram kom inn hjá Jónasi, a› skáld skap ar gáfa
hans sam ein a› ist ann ari gáfu hjá hon um, fleirri, a› skilja anda nátt úru vís -