Skírnir - 01.09.2007, Blaðsíða 126

12 Ge or ges Gusdorf, L’uni versité en question, París, Payot 1964, bls. 88–89.
13 Ro bert Paul Wolff, The Ideal of the Uni versity, Boston, Beacon Press 1969,
bls. 128.
skírnir394 páll skúlason
E›l is flætt ir há skól ans, eins og fleir hafa birst hing a› til í sög unni, eru sam -
fé lagse›li hans og flver fag legt e›li. Hann safn ar sam an læri meist ur um og
læri svein um inn an kennslu stofn un ar inn ar í flví skyni a› fljóna fræ›i leg -
um gild um eins og kost ur er. Vit und in um a› taka flátt í sam eig in legu
verk efni sem var› ar al manna hags muni teng ir hóp inn sam an flannig a›
hann ver› ur ann a› og meira en yf ir menn og und ir menn, birgj ar og vi› -
skipta vin ir, held ur ver› ur hann a› hópi sam verka manna sem leita a› ein -
um og sama sann leik an um. fiessi sann leik ur er ekki í eigu til tek ins hluta
hóps ins sem sí› an mi›l ar hon um áfram til hinna, hann er ekki til á sama
hátt og au› magn sem fleg ar hef ur skap ast, held ur flvert á móti sem sam -
eig in legt kapps mál margra vera sem gædd ar eru vilja er bein ist a› sama
marki. Upp eldi upp vax andi kyn sló›a, hverra á fæt ur annarri, stik ar út,
skref fyr ir skref, fla› verk efni sem aldrei l‡k ur og felst í a› byggja upp
menn ing una. Í fleirri or› ræ›u sem fram fer inn an veggja há skól ans er
stúd ent inn vænt an leg ur læri meist ari og læri meist ar inn er sjálf ur stúd ent
innra me› sér og er bjarg a› frá hroka og drambi vegna hinn ar sönnu au› -
m‡kt ar fless sem veit a› hann er fljónn sann leik ans í hópi ann arra slíkra
fljóna.12
A› lok um vitna ég í banda ríska heim spek ing inn Ro bert Paul
Wolff, sem gaf út bók um há skóla ári› 1969 sem á mik i› er indi vi›
sam tím ann:
Fræ›a sam fé lag er ólíkt öll um ö›r um sam fé lög um, svo sem póli tísku e›a
trú ar legu sam fé lagi, sam fé lagi vinn andi manna e›a sam fé lagi lista manna,
hva› var› ar sam eig in leg mark mi› og flá starf semi og skipu lagn ingu sem
lei› ir af fleim. Há skóli er sam fé lag sem er helg a› var› veislu og fram flró -
un flekk ing ar, leit inni a› sann leik an um, og flví a› flróa og njóta vit rænna
hæfi leika manns ins. fiar a› auki er há skól inn helg a› ur fless um mark mi› -
um sem sam fé lags leg heild, flau var›a flví ekki a› eins hvern ein stak ling út
af fyrir sig. Op in ber or› ræ›a há skóla sam fé lags ins er ekki ein föld lei› til
a› stunda ákve›na rann sókna starf semi í einka er ind um, eins og John Stu -
art Mill vir› ist hafa tali›. fiessi or› ræ›a er miklu frek ar me› al fleirra
grund vall ar gæ›a sem finna má í gó› um há skóla. fia› er einmitt flessi köll -
un til starf semi sem er mörg um sam eig in leg sem ger ir há skól ann a› sam -
fé lagi frek ar en safni ein stak linga.13