Skírnir - 01.09.2007, Blaðsíða 209

43 Slavoj Žižek, „Melancholy and the Act“, Crit ical Inquiry 26 (Sum mer 2000),
bls. 657–681 og Slavoj Žižek, Did Somebody say Tota lit ari an ism?, bls.
141–189.
44 fia› sem Freud kall ar melankól íu í grein ingu sinni er ekki flung lyndi sem á sér
líf e›l is leg ar or sak ir held ur er hann fyrst og fremst a› fjalla um sál rænt flung -
lyndi, melankól íu. Sjá: Sig mund Freud, „Sorg og flung lyndi“, Rit ger› ir, fi‡› -
andi Sig ur jón Björns son, Sál fræ›i rit X (Reykja vík 2002), bls. 57–80.
skírnir 477er draumalandið sjálfshjálparbók …?
a› „ör æf in ósnortnu, kyrr› fleirra og tign, allt r‡m i› sem flau skapa í
huga og hjört um fleirra sem and spæn is fleim standa … “ sé ástæ›a fless
hversu mik il væg flau eru Ís lend ing um. Hann bæt ir svo vi› a› fla› sé fless
vegna „sem mörg um flyk ir sem flrengt sé a› ein hverju d‡r mætu í sálu
sinni í hvert sinn sem ósnortn um ví› ern um er um turn a› í i›n a› ar svæ›i“.
fiarna hitt ir Gu› mund ur Andri naglann á höf u› i› flví fla› er fyrst og
fremst r‡m i› sem ör æf in hafa haft í hug um okk ar og hjört um sem skapa
mik il vægi fleirra og fless vegna er eins og flrengt sé a› ein hverju d‡r mætu
í sálu okk ar fleg ar flau eru ey›ilög›. Innsti kjarni sjálfs mynd ar okk ar er
a› ve›i, órarn ir sem fylla upp í tóm mann eskju og sam fé lags. Einn mik il -
væg asti órinn sem mynd ar ásamt ö›r um hug mynda fræ›i Ís lands hef ur
ver i› tek inn af okk ur og vi› vit um vart hva› vi› eig um til brag›s a› taka.
Melankól ía e›a sorg
Žižek hef ur fjall a› um fla› sem hann kall ar blæt is kennda upp hafn ingu
vest rænna sam fé laga á svoköll u› um menn ing ar arfi og hvern ig hún fljónar
hags mun um hins kap ít al íska fram lei›slu kerf is. Til a› út sk‡ra fla› vitn ar
hann í flekkta um fjöll un Sig munds Freud um sorg ar ferl i›.43 Freud ger›i
sk‡r an grein ar mun á sorg ann ars veg ar og flung lyndi e›a melankól íu (fl.
melancholie) hins veg ar. Sam kvæmt hon um felst raun veru leg e›a ár ang -
urs rík sorg í flví a› átta sig á a› hlut ur inn e›a vi› fang i› sem sorg in bein -
ist a› er glat a› a› ei lífu. A› flví búnu er hægt a› halda áfram og vinna sig
í gegn um sorg ina, kom ast a› ni› ur stö›u og átta sig á merk ingu fless sem
er glat a›. Melankól ía er aft ur á móti mis heppn u› sorg og felst í flví a›
fólk streit ist vi› og held ur fast í teng ingu sína vi› hi› glat a›a vi› fang.
Freud hélt flví fram a› sorg væri hin rétta lei› til a› fást vi› missi en
melankól ía væri aft ur á móti sjúk legt ástand.44 Ef ein hver ná kom inn flér
deyr e›a hverf ur úr lífi flínu, er far sæl ast a› átta sig á miss in um strax og
reyna á ein hvern hátt a› jafna hann me› sér. fia› er ein ung is hægt me›
innri tákn gerv ingu vi› fangs ins, fl.e. a› inn lei›a miss inn í sitt eig i› merk -
ing ar mynst ur, a› átta sig á merk ingu fless sem er glat a› og flú syrg ir, fyrir
flig og stö›u flína. Um lei› ver› ur flú a› sleppa hend inni af flví sem flú
syrg ir. Melankól ía er hins veg ar al gjör and stæ›a flessa ferl is. Hún felst í
flví a› halda sem fast ast í vi› fang sorg ar inn ar sem stend ur svo í vegi fless