Skírnir - 01.09.2007, Blaðsíða 176

töl fræ›i leg um rann sókn um a› beita til vilj un inni í me› vit u› um
vís inda leg um til gangi. Slembi úr tak bygg ist bein lín is á flví a› virkja
til vilj un ina me› flví a› láta til vilj un ar kennd tengsl jafna hvert ann -
a› út, flannig a› úr tak i› ver›i á end an um full trúa gilt fyr ir heild ina.
Hér er kom i› a› grund vall ar mun á flví a› i›ka forn og n‡
fræ›i. fia› er lífseig sta› hæf ing í um ræ›u um sagn fræ›i a› hún
eigi vi› ein stakt flekk ing ar fræ›i legt vanda mál a› búa vegna fless
a› vi› fangs efni henn ar, for tí› in, sé horf i› og ekki hægt a› sko›a
fla› í gegn um neitt ann a› en heim ild ir.32 Ég hef ekki trú á a› mun -
ur inn á a› kanna sögu lega for tí› og sam tí› sé ná kvæm lega flessi.
fia› má segja um öll rann sókn ar efni a› flau skili um sig ein hvers
kon ar vitn is bur› um sem rann sak end ur nota til a› álykta af, og
enda laus fjöl breytni er í flví hvern ig tengsl um rann sókn ar efn is og
rann sak enda er hátt a›. Sum ir rann saka atóm e›a veir ur, sem eng -
inn sér e›a flreif ar á, hverju fyr ir sig, a›r ir him in tungl í flús unda
ljósára fjar læg›, svo a› strangt tek i› kunna vi› fangs efni fleirra a›
hafa horf i› löngu á›ur en mann kyn i› var› til. Sko› an ir, vi› horf
e›a til finn ing ar sér eng inn held ur; rann sak end ur ver›a a› álykta af
heim ild um um allt slíkt. Hins veg ar sjá marg ir drauga og huldu -
fólk ber um aug um, en fla› næg ir ekki til a› all ir vís inda menn vi› -
ur kenni til vist fleirra.
Aug ljósi mun ur inn á forn um og sam tíma leg um vi› fangs efn um
(og flá telj ast him in tunglin til hins sam tíma lega vegna sér stö›u
heim ild anna um flau) er hins veg ar sá a› oft ast er hægt a› láta sam -
tíma-rann sókn ar efn in halda áfram a› fram lei›a heim ild ir. Me›
flví móti er unnt a› kanna slík an fjölda til vilj un ar kenndra at vika
a› ein til vilj un in vegi a›ra upp og til vilj un in ver›i virkj an leg.
Bresk-kanadísk ur fræ›i ma› ur kall ar fletta a› temja til vilj un ina og
seg ir a› fla› hafi menn smám sam an lært a› gera á 19. öld eft ir a›
tek i› var a› safna sta› tölu fró› leik, sem leiddi í ljós a› flar birt ist
‡m iss kon ar regla flótt ein stök at vik virt ust til vilj un ar kennd. fiessi
tamn ing, seg ir hann, átti sér sta› bæ›i í raun vís ind um og fé lags vís -
ind um.33
gunnar karlsson444 skírnir
32 Sbr. t.d. Clausen 1963:54. — Jenk ins 1991:6–7. — The post modern hi story read-
er 1997:19–20.
33 Hack ing 1990:1–7.