Skírnir - 01.09.2007, Blaðsíða 142

8 Spen gler, Der Unter gang des Abend land es, sí› ara bindi, bls. 1154.
9 Lax ness, Al fl‡›u bók in I, bls. 179.
10 Lax ness, Al fl‡›u bók in II, bls. 104.
skírnir410 jóhann páll árnason
vit und um Banda rík in sem sjálf stætt heims veldi í fremstu rö› en
ekki ein ung is banda lags ríki breska heims veld is ins. Sú mynd sem
b‡r a› baki, fl.e. mynd in af n‡ja heim in um sem hærra flró un ar stig
í hnign un menn ing ar inn ar, tek ur eng um breyt ing um, og flessi
skip an mála vir› ist raun ar hafa áhrif á stjórn mál in í hnatt rænu
sam hengi: und ir lok sí› ara bind is ins gef ur Spen gler í skyn a›
Banda ríkja menn séu ófær ir um a› hugsa á póli tísk an hátt.8 fietta
má hafa til marks um óleyst an vanda í grein ingu Spen glers á Am -
er íku sem si› menn ingu. Séu ör lög si› menn ing ar inn ar fólg in í sigri
valds ins al mennt sé›, og til ur› heims veld is sér stak lega, og sé hi›
am er íska af brig›i Vest ur landa há mark si› menn ing ar inn ar, flá
mætti bú ast vi› a› dreg in væri upp sk‡r mynd af am er ísk um
heims yf ir rá› um — e›a a› minnsta kosti yf ir bur› um — í fer›a lok.
En Spen gler læt ur hjá lí›a a› breg›a upp fless ari mynd og gef ur í
skyn a› hinn kost ur inn felist í a› mynda kvísl út frá meg in straumi
si› menn ing ar inn ar flannig a› efna hags líf i› ver›i alls rá› andi á
kostn a› stjórn mál anna.
Vanga velt ur Hall dórs um Am er íku taka flenn an ófull ger›a
erf›a grip upp á sína arma og ég mun halda flví fram a› hann hafi
próf a› sig áfram me› tvær ólík ar lei› ir til a› vinna úr hug mynd -
um Spen glers. Hall dór var aldrei rétt trú a› ur læri sveinn Spen glers,
og djúp stæ› ustu efa semd ir hans koma sk‡r ast fram í einni fleirra
rit ger›a sem standa a› ö›ru leyti í mestri flakk ar skuld vi› Hnign -
un Vest ur landa. Spen gler er, eins og Hall dór or› ar fla›, „flræl trú -
a› ur“ og í verki hans má finna merki um hversu „höf› ing sinn a› -
ur“ hann er.9 Í annarri út gáfu Al fl‡›u bók ar inn ar hef ur sí› ar -
nefnda a› finnsl an ver i› um or› u›: nú er Spen gler sak a› ur um a›
vera „flræl bund inn sjón ar mi› um yf ir stétt ar inn ar“.10 fietta er hluti
af al menn ari til raun, sem a› vísu er ekki ‡kja sam kvæm sjálfri sér,
til a› taka upp ein hvers kon ar heild stætt marxískt tungu tak. Upp -
haf lega sta› hæf ing in átti bet ur vi›: aristókrat ísk ar til hneig ing ar
Spen glers eru hafn ar yfir vafa, en fló voru flær ekki alltaf af fleim