Skírnir - 01.09.2007, Blaðsíða 160

54 Spen gler, Der Unter gang des Abend land es, sí› ara bindi, bls. 973.
55 Lax ness, Al fl‡›u bók in I, bls. 69.
56 Lax ness, Al fl‡›u bók in I, bls. 73.
57 Lax ness, Al fl‡›u bók in I, bls. 74.
skírnir428 jóhann páll árnason
Skalla gríms son ar. Enn á n‡ er hug mynd a› hætti Spen glers um
sköp un n‡rra heima inn an menn ing ar inn ar me› beit ingu tákna
fl‡dd yfir í sögu lega frá sögn sem stang ast á vi› grein ar ger› Spen -
glers fyr ir flús öld í anda Fausts. fietta má telja enn mark ver› ara en
ella vegna fless a› Spen gler haf›i í öll um meg in at ri› um inn lim a›
hinn nor ræna heim í sín faustísku og got nesku Vest ur lönd.
Norman ar leika mik il vægt hlut verk í grein ar ger› hans fyr ir til ur›
faustískr ar menn ing ar, og sá at bur› ur fleg ar „vík ing ar“ fundu
Am er íku er tek i› sem dæmi um flá faustísku hvöt a› leita út fyr ir
landa mæri hins flekkta. fia› næsta sem Spen gler komst flví a› vi› -
ur kenna a› til væri sér stök ís lensk menn ing er fleg ar hann nefn ir
Ís lend inga sög ur sem gott dæmi um fla› hvern ig a› als stétt in og
smá bænda stétt in séu í raun ein og sama stétt (smá bænd ur haga sér
eins og hetj ur og verja bæi sína sem kast al ar væru).54
Breyt ing ar á skiln ingi Hall dórs á sög un um og bak grunni fleirra
end ur spegl ast í sí› ari verk um hans; en frek ari um ræ›a um fla›
ver› ur a› bí›a betri tíma. Í Al fl‡›u bók inni haf›i hann meiri áhuga
á fram tí› inni en for tí› inni. Eins og hann leit á mál in höf›u Ís lend -
ing ar ver i› ein angr a› ir frá helstu fram för um í vest rænni menn -
ingu, en nú voru fleir um fla› bil a› hefja n‡tt menn ing ar legt
blóma skei›: „Vest ræn hnign un kem ur ekki Ís landi vi›. fijó› hins
elzta menn ing ar máls í Evr ópu og hinn ar elztu sam stæ›u sögu
vakn ar nú sem hin yngsta menn ing ar fljó› álf unn ar.“55 Hann bætir
flví vi› a› fleg ar næsta strí› brjót ist út í Evr ópu ættu Ís lend ing ar
a› fylgj ast me› úr fjar læg›: „Hlut skifti fleirra er a› rífa, me› an
vort er a› byggja.“56 Skrá hans yfir um merki og frum kvö›la
menn ing ar legr ar end ur vakn ing ar57 nær allt frá hetju skap ís lenskra
fiski manna til hinn ar n‡ róm an tísku fag ur fræ›i sem leit ar út rás ar í
högg mynd um Ein ars Jóns son ar og tón list Jóns Leifs; á skránni eru
hlut ir sem ekki hljóta alltaf jafn gó› an dóm í skrif um Hall dórs
Lax ness, svo sem skáld skap ur Ein ars Bene dikts son ar og heim -
speki Helga Pjet urss. En flessi svi› setn ing á menn ing ar legri end -