Skírnir - 01.09.2007, Blaðsíða 156

42 Deutsch mann, Christoph: Die Ver heiss ung des absolu t en Reicht ums: Kapital -
ism us als Religion. Frank furt am Main: Campus Verlag 1999.
43 Lax ness, Al fl‡›u bók in I, bls. 243; or›a lag mild a› í annarri út gáf unni.
44 Lax ness, Al fl‡›u bók in I, bls. 53.
skírnir424 jóhann páll árnason
en Hall dór vir› ist hafa lit i› á flær sem mögu leika sem gæti or› i›
a› raun veru leika hi› snarasta, og sjón ar mi› hans mætti kalla
heims fræ›i legt frem ur en tækni legt: „Gu› hef ir gef i› mönn um
heila jör›, sem er full gæ›a, og sé ein hver hungr a› ur e›a klæ› laus
á fless ari bless a›ri jör› gu›s, flá er sök in vissu lega ekki skap ar ans,
flví jör› in, sem vér lif um á, er sjálf ímynd allsnægt anna. fiessi jör›,
sem vér lif um á, er full kom in; hér er alt“.43 Ef til vill ætti a› líta
hér á „Gu›“ sem tákn fyr ir „hina miklu ver›i meg und“ sem á›ur
var nefnd, en hinn trú ar legi und ir tónn ligg ur í aug um uppi og ljær
póli tískri rót tækni Hall dórs sér stak an blæ.
A› ímynda sér Ís land upp á n‡tt
Sós í al ism inn sem val kost ur, í fleirri mynd sem hald i› er á lofti í
Al fl‡›u bók inni, helst al gjör lega í hend ur vi› fla› hvern ig Hall dór
Lax ness sá fyr ir sér menn ing ar lega end ur reisn, sam fé lags breyt ing -
ar og efna hags fram far ir á Ís landi. Hall dór haf›i alltaf ver i› áhuga -
sam ur um stjórn mál, en me› an á Am er íku dvöl inni stó› var› af -
sta›a hans mark viss ari — ekki ein vör› ungu vegna fless a› hann
haf›i snú ist til sós í al isma, held ur einnig vegna fless a› hann haf›i
ö›l ast n‡ja inn s‡n í álita mál á svi›i fljó› ern is. Hann seg ir flannig
frá (og eng in ástæ›a er til a› draga flá l‡s ingu í efa) a› reynsla hans
í Am er íku hafi or› i› til fless a› hann upp götv a›i fljó› lega sjálfs -
mynd sína á n‡j an leik og gekkst vi› henni; hin hli› in á flessu máli
var sú álykt un a› am er ísk ir lífs hætt ir færu ómögu lega sam an vi›
sjálfa hug mynd ina um fljó› menn ingu.44 Ég mun færa rök fyr ir flví
a› í fleirri n‡ju mynd sem Hall dór dró upp af fljó› legri sjálfs mynd
Ís lend inga sé a› finna meg in flátt sem ætt a› ur sé frá Spen gler, og
a› sama megi segja um fla› afar sér stæ›a af brig›i ís lenskr ar fljó› -
ern is hyggju sem hann reisti á fless um grunni. Sé lit i› til mik il væg -
is hins fljó› lega sam heng is fyr ir helstu verk hans má líta á fletta
sem mark ver› ustu af lei› ing una af kynn um hans af Spen gler. En